Nowe city Lublina. Dzierżawna zniknie. "Plan wyczekiwany jest od kilku lat"

Prowizorka utrwalona na lata

Ratusz od lat dąży do tego, by uporządkować teren Podzamcza, dzielnicy o wyjątkowym potencjale, ale zaniedbanej i zdegradowanej. Głównym elementem rewitalizacji Podzamcza jest wyprowadzka stamtąd dworca autobusowego ze szpecącym przestrzeń olbrzymim placem manewrowym pomiędzy wzgórzami: Zamkowym i Czwartkiem.

Dawniej w tym miejscu znajdowała się dzielnica żydowska. Niemcy zburzyli ją podczas drugiej wojny światowej. Później długo było tu niezagospodarowane pustkowie na którym, w końcu umieszczono prowizoryczny dworzec autobusowy. W latach 60-tych poprzez budowę gmachu dworca, ta prowizorka została utrwalona na lata.

Teraz władze miasta chcą zbudować dworzec autobusowy przy dworcu PKP. Tak naprawdę to powrót do pomysłu jeszcze z czasów PRL-u, bo warto wiedzieć, że w 1971 r. odbył się konkurs architektoniczny na połączenie dworców.

Dzisiaj planowana inwestycja kryje się pod nazwą Zintegrowane Centrum Komunikacyjne. Autorzy strategii komunikacyjnej Lublina napisanej w 2014 r. zawarli w dokumencie tzw. założenia przewozowe dotyczące połączeń autobusowych poza miasto.

Wynika z nich, że nowy dworzec będzie obsługiwał 3400 kursów, czyli przyjazdów i odjazdów na dobę. To około 200-300 kursów na godzinę, w szczycie od trzech do pięciu w ciągu minuty. Miasto liczy również, że nowy kompleks podniesie nieco standard tzw. dzielnicy dworcowej, która ma dzisiaj swoje liczne problemy i nie jest najlepiej postrzegana.

Zanim jednak ratusz rozpocznie tę inwestycję, chce opracować plan zagospodarowania terenów przydworcowych, który określi co i gdzie może powstać. Wizja, którą ratusz chce realizować dla przydworcowej dzielnicy jest wyjątkowo śmiała. Jeśli stałaby się rzeczywistością, mielibyśmy biznesowe city, jakiego nie powstydziłyby się duże europejskie miasta.

? Z punktu widzenia gospodarczego, jeżeli udałoby się zrealizować funkcje, o których mówi plan, czyli biura, hotele, handel, czy nawet usługi wyższego rzędu jak muzea, kiedyś mogłoby pracować w tym rejonie od 15 do 18 tys. osób. To jest więc gra warta świeczki by ten plan uchwalić i wyłonić te tereny pod rozwój miasta ? twierdzi Mariusz Sagan, dyrektor wydziału strategii i obsługi inwestorów w lubelskim ratuszu.

Prace nad planem zagospodarowania przestrzennego dla rejonów dworca PKP trwają od 2008 r. Są bliskie ukończenia. Jak informuje Małgorzata Żurkowska, główny urbanista miasta, dokument jest już po konsultacjach z instytucjami i organami, które ustawowo opiniują i uzgadniają projekt planu.

Swoje uwagi wniósł m.in. wojewoda, zarząd województwa, wojewódzki oraz miejski konserwator zabytków. W dokumencie wprowadzane są korekty oraz doprecyzowywane szczegółowe ustalenia, dotyczące m.in. parametrów zabudowy, takich jak wysokość budynków. Planiści chcieliby projekt planu upublicznić w przyszłym roku. Po akceptacji przez wszystkich zainteresowanych, zostanie przedstawiony radzie miasta, która zdecyduje o jego przyjęciu.

Obszar objęty opracowaniem jest bardzo rozległy. To teren o powierzchni ponad 200 ha położony pomiędzy linią kolejową a Bystrzycą. Oprócz Dworca Głównego PKP, mieści się w nim jeszcze centrum handlowe Gala przy tzw. klinie, dwie części ulicy 1 Maja, Park Ludowy z Targami Lublin, Arena Lublin, tereny dawnej cukrowni, a także ulica Dzierżawna.

Teren mógłby w przyszłości wyglądać następująco. Pomiędzy dworcem PKP a istniejącym już nowym rondem łączącym ul. Gazową z Młyńską powstałby całkiem nowy dworzec autobusowy o powierzchni około 25 tys. mkw. Sąsiadowałby z terenem przeznaczonym pod usługi i handel o powierzchni przekraczającej 2 tys. m. kw., czyli mówiąc prościej, z galerią handlową. Projekt planu dopuszcza też tu budowę hotelu lub biura. Ta część komercyjna byłaby zlokalizowana pomiędzy ul. Młyńską a Lubelskiego Lipca ?80.

Jak zdradza Mariusz Sagan, jest już inwestor zainteresowany tym terenem. Dyrektor nie podaje jednak kto nim jest. ? Mówimy o realizacji projektu, który obejmowałby niedużą galerię handlową, bo miejsca już w Lublinie na duże galerie nie ma, nasycenie rynku jest bardzo wysokie. Do tego planuje hotel i biura ? tłumaczy.

Zmienić ma się też sam plac Dworcowy, który pełni dziś przede wszystkim funkcję parkingową. Znajduje się tam także przystanek trolejbusowy.

Zdaniem planistów przejście z gmachu dworca kolejowego na dworzec autobusowy powinno być przyjazne dla podróżujących. Rozważana jest nawet możliwość połączenia obydwu obiektów przejściem podziemnym. Ale to tylko jedna z koncepcji. Wszystko wymaga jeszcze szczegółowych rozmów i uzgodnień z PKP. Tak samo jak proponowany w projekcie przydworcowy parking na terenach kolejowych.

Przechodzimy dalej. Pomiędzy ul. Stadionową, Krochmalną a Lubelskiego Lipca ? dziś znajdują się tam place manewrowe firm szkolących przyszłych kierowców ? znalazłoby się z kolei miejsce dla zabudowy mieszkaniowej oraz usług i handlu o charakterze targowym, podobnego do tego, jaki w tym momencie odbywa się na Podzamczu.

Zabudowa mieszkaniowa mogłaby powstać także w sąsiedztwie zabudowań dawnej cukrowni, mieszczących się przy Krochmalnej 7 i 9 (budynki te figurują w rejestrze zabytków, więc na pewno wyburzyć ich nie można).

Jak podkreśla Małgorzata Żurkowska, nie będą to jednak tylko i wyłącznie mieszkania. W parterach budynków powinny znaleźć się usługi, co z pewnością wpłynie korzystnie na otoczenie i zapewni tej części Lublina miejski charakter. ? Wprowadzenie funkcji mieszkaniowej w większym i uporządkowanym zakresie ma na celu aspekt rewitalizacji ? przywrócenia życia całodobobowego do dzielnicy, która wcześniej była prawie w całości dzielnicą przemysłową ? podkreśla Małgorzata Żurkowska.

Natomiast miejsce, które mogłoby przyciągnąć kupców z Podzamcza, powstałoby bliżej stadionu. ? Skoro działający tam handel jest związany z obecnością dworca i osobami podróżującymi, dobrze gdyby tego typu usługi znalazły się w sąsiedztwie nowego dworca metropolitalnego zintegrowanego z dworcem kolejowym ? dodaje Żurkowska i zaznacza, że można zadbać przy okazji o podniesienie atrakcyjności takiego miejsca. ? Mogłyby tam powstać obiekty zadaszone sąsiadujące z terenami zieleni.

Plan proponuje też przebieg nowych dróg, przede wszystkim dokończenie tzw. Trasy Zielonej, czyli przedłużenie jej do ul. Diamentowej (tzw. ronda blacharzy). W tym rejonie planiści przewidują też budowę nowego mostu na Bystrzycy, który połączyłby ul. Zana z al. Lubelskiego Lipca i poprawił komunikacje w mieście w kierunku północ-południe.

Zmiany i to bardzo duże dotyczą też ul. Dzierżawnej, bo plan nie uwzględnia w tym miejscu istniejącej zabudowy mieszkaniowej. Dzierżawna i przylegające do niej uliczki sąsiaduje z terenem dawnej cukrowni. To zdecydowanie jedna z najgorszych części w Lublinie. Brakuje tam asfaltu, wodociągów, kanalizacji. Sporo ludzi nie ma w domu toalety, a nawet bieżącej wody. Domy w tym miejscu powstawały bez pozwoleń. Osiedlali się tam m.in. pracownicy, którzy sezonowo przyjeżdżali dorabiać w cukrowni.

Realia życia w tym miejscu doskonale zna Małgorzata Matwiejczuk, radna dzielnicy Za Cukrownią. Wiosną gdy są roztopy i jesienią, gdy spadnie deszcz, Dzierżawna zamienia się w potok. Części mieszkańcom posesje zalewa regularnie. Musi przyjeżdżać straż i wypompowywać wodę z piwnic i z podwórek. Dlatego właśnie dla żyjących tam ludzi, przygotowywany przez ratusz dokument jest tak ważny.

? Plan wyczekiwany jest od kilku lat. Mógłby przerwać stan zawieszenia. Ludzie chcieliby po prostu wiedzieć co dalej. Pytają mnie o to, czy nie wiem kiedy w końcu powstanie. Na przykład jedna z mieszkanek żaliła mi się, że cieknie jej dach. Może by go podreperowała, ale nie wie czy jest sens wkładać jeszcze w swój dom pieniądze ? opowiada Małgorzata Matwiejczuk.

I dodaje: ? Myślę, że większość ludzi ma świadomość, że mieszka tam tymczasowo. Mówią: jeśli chcą mnie wysiedlić, trudno, niech zapłacą, pójdę sobie do ciepłego domu, gdzie nie będę miała w domu wilgoci. Oczywiście są i tacy, którzy chcieliby zostać, ale przez lata chyba nastawili się już psychicznie, że kiedyś będą musieli opuścić to miejsce.

Małgorzata Żurkowska: ? Osoby zamieszkujące ten teren od lat w sposób tymczasowy, żyją w bardzo trudnych warunkach bytowych. Teren jest nieuzbrojony. Mając na uwadze zagrożenia wynikające również z usytuowania terenu w zasięgu fali zalewowej przewidujemy tam nieco inną nieco funkcję niż mieszkaniową. Dlatego mógłby tam powstać tereny zielone z parkiem i częścią usługową.

Dyrektor Żurkowska zaznacza jednak, że uchwalenie planu nie spowoduje natychmiastowej realizacji nowych funkcji. Ludzie nadal będą tam mieszkać, ale nie będą mogli na przykład rozbudować domów.

Projekt wielkiej rewitalizacji dzielnicy obejmuje także teren Lubelskiego Klubu Jeździeckiego. Powstałby tam np. park. Teren służyłby także mieszkańcom w zakresie rekreacyjno-sportowym. Z kolei usługi mogłyby powstać w miejscu obecnych parkingów Targów Lublin, tuż przy wejściu do parku Ludowego od strony dworców.

Natomiast obszar pomiędzy ul. Krochmalną a linią kolejową przewidywany jest pod usługi.

Dyrektor Sagan widzi to tak: ? Chcielibyśmy, by tak jak w Monachium czy Sztokholmie, zaraz przy torach powstawałyby nowoczesne powierzchnie biurowe. W tych miastach właśnie przy dworcach zostały wybudowane biura, do których pracownicy dojeżdżają koleją z okolicznych miejscowości. Dzięki temu nie muszą generować ruchu w centrach miast. To jest model dużych europejskim metropolii ? opowiada dyrektor Sagan.

W Lublinie nowoczesne powierzchnie biurowe miałyby powstawać wzdłuż ul. Krochmalnej od dworca PKP do fabryki Stocka.

Według planów ratusza budowa Zintegrowanego Centrum Komunikacyjnego będzie realizowana przy pomocy pieniędzy z funduszy unijnych, czyli Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Lubelskiego na lata 2014-2020 w ramach Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych (ZIT).

Wartość inwestycji sięga ok. 190 mln zł, a kwota unijnego dofinansowania to ok 136 mln zł, czyli 85 proc.

? Przewidujemy, że prace projektowe oraz uzyskanie niezbędnych pozwoleń w tym m.in. środowiskowych i zakresu prawa budowlanego potrwa do pierwszego kwartału 2019 roku. Inwestycja ruszyłaby w 2019 r., a jej zakończenie przewidywane jest w ostatnim kwartale 2020 r. ? precyzuje Bobowska z lubelskiego ratusza.