Nie tylko Kopernik. Centra Nauki w Polsce

Pierwsze centrum nauki powstało w 1969 r. w San Francisco. Jego pomysłodawcą był profesor fizyki Frank Oppenheimer. Miejsce, w którym każdy może sam eksperymentować, okazało się strzałem w 10. Nic dziwnego, że pomysł znalazł mnóstwo naśladowców. Obecnie na świecie działa 2426 instytucji tego typu. W Europie centrów nauki jest 370.

W Polsce działa 10 placówek tego typu. Jedną z nich jest Pracownia Profesora Ciekawskiego w Bydgoszczy. Jej organizatorem jest Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy oraz Centrum Zabaw Rodzinnych Family Park w Bydgoszczy.

Centrum powstało na terenie fortu Góry Gradowej w Gdańsku. Na stronie przedstawiają się następująco:

Śmiała idea połączenia nauk przyrodniczych z zabytkami architektury militarnej, dalekimi od tradycyjnych ekspozycji muzealnych, zaowocowała pojawieniem się na mapie Gdańska zupełnie nowego produktu turystycznego. Na Górze Gradowej powstało nowoczesne i przyjazne turystom centrum popularyzacji nauki, gdzie oprócz zdobycia wiadomości z fizyki, astronomii, historii czy biologii można po prostu spędzić mile czas z rodziną spacerując wśród zieleni.

Oprócz renowacji zabytkowych obiektów, organizacji interaktywnych wystaw tematycznych, imprez popularno-naukowych i wykładów otwartych dla mieszkańców całego regionu, Centrum Hewelianum opiekuje się również przyrodą Grodziska i kształtuje proekologiczne postawy.

W przyszłości planowane jest również stworzenie na Górze Gradowej planetarium oraz połączenie jej stoków z miastem za pomocą kolejki linowej.

Gdyński Experyment, działający od pięciu lat w ramach Pomorskiego Parku Naukowo-Technologicznego, co roku odwiedza 60 tys. osób. To interaktywne laboratorium dla małych i dużych odkrywców, w którym można namacalnie poznawać prawa fizyki i przyrody.

Dziś placówka mieści się na 400 m kw. Za rok ma powiększyć się niemal dziewięciokrotnie do 3,5 tys. m kw. - Ta inwestycja będzie wyjątkowym miejscem w regionie, swoją nowoczesnością dorówna europejskim i światowym centrom nauki - zapowiada Natalia Grzywacz-Leszkowska z Experymentu. - Na przełomie 2012 i 2013 goście będą mieli do dyspozycji kilka wystaw tematycznych i setki nowych stanowisk do przeprowadzania samodzielnych doświadczeń. Pierwszymi wystawami tematycznymi, które zostały zaplanowane w nowym budynku, są "Woda", "Fizyka", "Przyroda" i "Człowiek".

Ogród Doświadczeń w Krakowie, jak czytamy na stronie instytucji, jest pierwszym sensorycznym parkiem edukacyjnym w Polsce. Idea tego przedsięwzięcia została przeniesiona na grunt krakowski z Norymbergi, gdzie taki park działał już od wielu lat. Znaleźli się realizatorzy, którzy doprowadzili do powstania podobnego parku jak w Norymberdze na terenie Parku Lotników Polskich w Nowej Hucie.

Ogród Doświadczeń rozpoczął swoją działalność w czerwcu 2007. Na terenie 6 hektarów znajduje się blisko 60 urządzeń edukacyjnych z zakresu optyki, akustyki i mechaniki.

W Experymentarium, jak zapewniają organizatorzy na stronie www, każdy może samodzielnie poznać i zrozumieć nawet najbardziej skomplikowane zagadnienia. Tu nigdy nie jest nudno! Tu każdy może zmierzyć się z Einsteinem, sprawdzić możliwości swojego intelektu, przetestować poczucie humoru. Nauka nie ma tu tajemnic i jest doskonałą zabawą!

W Experymentarium tworzone oraz prezentowane są wystawy umożliwiające samodzielne poznawanie zagadnień z wielu dziedzin nauki, techniki oraz kultury. W Experymentarium można zobaczyć najnowsze projekty interaktywne, w tym także najnowocześniejsze i najsłynniejsze wystawy z całego świata. Centrum organizuje także warsztaty i wykłady oraz prowadzi Akademię Profesora Einsteina przy wsparciu łódzkich uczelni wyższych.

Wystawa, zatytułowana EUREKA, została otwarta 9 listopada 2002 r. w Muzeum Narodowym w Szczecinie na Wałach Chrobrego. Powstała z inicjatywy prof. Jerzego Stelmacha, jako element przyszłego Centrum Nauki w Szczecinie - wielkiej idei powstałej w Instytucie Fizyki US. Wystawa nie ma sponsorów; jej rozwój finansowany jest wyłącznie z własnej działalności. Obecnie wystawa mieści się w byłym Domu Marynarza.

Na stronie instytucji czytamy również: Wystawa, mimo że zorganizowana na stosunkowo małej powierzchni, cieszy się wciąż rosnącą popularnością. Przyjeżdżają na nią nawet wycieczki ze szkół z odległych miast w kraju oraz z zagranicy. Od chwili uruchomienia do do dnia dzisiejszego (luty 20012) wystawę odwiedziło ok. 150 000 osób.

Beskidzkie Centrum Nauki powstało w Świnnej (powiat żywiecki, woj. śląskie). Naukotechnika, to interaktywna wystawa, na której można poznawać prawa fizyczne poprzez doświadczenia. Jak czytamy: tu można dotykać, rozkręcać ile tylko "królowa Mechanika" pozwala. Można coś urwać, jeśli oczywiście jesteśmy w stanie. Ograniczeniem jest tylko nasze bezpieczeństwo. Istotą, każdego doświadczenia nie jest to, że dzieje się inaczej, niż nam się wydaje, ale to - dlaczego tak się dzieje?

Jak czytamy: Sala Orbitarium to wystawa interaktywna udostępniona zwiedzającym od lipca 2005 roku. Z pulpitów rozmieszczonych wokół okazałego modelu sondy Cassini można sterować jej urządzeniami, a także sprawdzić do czego służą. Warto poszukać, gdzie umieszczony jest zbiornik paliwa, a przede wszystkim własnoręcznie uruchomić efektowne silniki odrzutowe. Na zawieszonych ekranach można wyświetlić krótkie animacje komputerowe i prześledzić losy innych misji kosmicznych oraz poznać bliżej planety Układu Słonecznego.

Dla odwiedzających Orbitarium przygotowano także zestaw interaktywnych urządzeń i modeli, które tłumaczą ciekawe zjawiska zachodzące we Wszechświecie. Sprawdź, czy prawdą jest, że odległy sygnał dociera do nas z opóźnieniem, ile ważyłby człowiek, mieszkając na Marsie lub Saturnie i dlaczego Jowisz ma burzliwą atmosferę?

ExploraPark - Park Nauki i Techniki, to edukacyjny program wystaw edukacyjnych przygotowanych przez Instytut Badań Kompetencji w Wałbrzychu. Głównym przesłaniem tych wystaw jest stworzenie dzieciom i młodzieży warunków do interaktywnej edukacji. Mają one przyczyniać się do tego, by młodym ludziom, poprzez kontakt z nauką i techniką, ułatwić zrozumienie świata i pokazać, że nauka i technika są integralną częścią codzienności.

ExploraPark to naukowe centrum licznych aktywności - zarówno praktycznych, jak i intelektualnych. Tutaj każdy może badać, dociekać, poszukiwać, odkrywać.

Centrum Nauki Kopernik to miejsce, w którym nie można się nudzić! I to bez względu na to, ile masz lat. Któż bowiem nie chciałby wyruszyć w podróż latającym dywanem? Na interaktywnych wystawach prawa nauki mogą poznawać zarówno przedszkolaki, jak i emeryci. Dla jednych odkryciem jest, skąd się bierze woda w kranie. Inni z pasją próbują zbudować most według projektu Leonarda da Vinci. Myślisz, że nic cię już nie zaskoczy? W takim razie nie widziałeś spektaklu Teatru Robotycznego, jednego z najbardziej prestiżowych i oryginalnych projektów CNK.

"Kopernik" to nie tylko wystawy. Odbywają się tutaj także pokazy i warsztaty o tematyce naukowej, debaty i dyskusje oraz działania z pogranicza nauki i sztuki. Misją Centrum jest rozbudzanie ciekawości, wspomaganie samodzielnego poznawania świata i uczenia się oraz inspirowanie dialogu społecznego na temat nauki. To jedna z największych i najnowocześniejszych tego typu instytucji w Europie.

Pierwszy moduł budynku Centrum wraz z pięcioma galeriami (Świat w ruchu, Człowiek i środowisko, Korzenie cywilizacji, Strefa światła, Bzzz!) został otwarty 5 listopada 2010 roku. Cztery miesiące później udostępniono zwiedzającym Galerię dla młodzieży RE: generację. W drugim module budynku, otwartym dla publiczności w 2011 r., znalazły się: planetarium Niebo Kopernika, Park Odkrywców, pracownia robotyczna oraz laboratoria (chemiczne, biologiczne i fizyczne).

Centrum Nauki Kopernik jest instytucją kultury powołaną i finansowaną przez: miasto stołeczne Warszawa, Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz Ministerstwo Edukacji Narodowej.

Więcej o centrum na stronie.

Humanitarium to pierwsze we Wrocławiu centrum nauki, otwarte w grudniu 2011 r. Wystawa-laboratorium składa się z elementów wypożyczonych na dwa lata z podobnych obiektów w Niemczech - jest ich 31, niebawem zostanie zainstalowana kolejna dziesiątka. Wszystkie są poświęcone człowiekowi (stąd nazwa), jego budowie i funkcjonowaniu w środowisku. Czternastu zatrudnionych animatorów to młodzi ludzie, zaraz po studiach, z pasją do popularyzowania nauki, którzy podpowiadają, pokazują, jak przeprowadzić proste doświadczenia.

Humanitarium jest zalążkiem Ogrodów Doświadczeń, czyli centrum, które będzie powiększać się o kolejne pawilony i ścieżki edukacyjne na kilku hektarach przyległego parku. Wszystko znajduje się na Praczach Odrzańskich, w kampusie Wrocławskiego Centrum Badań EIT Plus.

Zobaczcie także centra nauki, które są w budowie. Chyba nie będzie dla was zaskoczeniem, że również w tej galerii nie znalazł się Lublin?