Bo Lublin powoli - z czego bardzo się cieszę - zaczyna robić się miastem sztuki ulicznej czy, jak kto woli, street artu. Tylko chciałabym zrobić zastrzeżenie. Pierwszy warunek: niech to będzie sztuka, w dodatku. Drugi warunek - sztuka uzgodniona z właścicielami budynku, na pewno nie można zaliczyć do street artu bohomazów, nasmarowanych wbrew właścicielom i mieszkańcom na świeżo odnowionych elewacjach.
Na zdj. ściana budynku przy ul. Balladyny, legalnie wytypowana do pomalowania.
Fot. Jakub Orzechowski / Agencja Gazeta
No więc na szczęście w Lublinie godnych uwagi murali nie brakuje, w czym wielka zasługa i Open City (na zdj. powyżej mural przy liceum na ul. Czwartek), i Lubelskich Festiwali Graffiti, i Innych Brzmień, i Nocy Kultury. Murali najróżniejszych, wielobarwnych, bijących kolorem po oczach i spokojnych, stonowanych. Warto wybrać się ich tropem na spacer letnim popołudniem. Wszystkich naraz obejrzeć się nie da, są rozrzucone po całym mieście, ale nawet w samym centrum znajdziemy ich całkiem niemało.
Fot. Jakub Orzechowski / Agencja Gazeta
Ja zaczęłam wędrówkę w okolicy miasteczka akademickiego, więc najpierw zobaczyłam mural grupy Magnifiko na ścianie sali gimnastycznej V Liceum na rogu Lipowej i Skłodowskiej. Powstał z inspiracji uczniów, jest bardzo jaskrawy i za nic nie chciałabym go mieć naprzeciw swego okna, ale w tym miejscu, oglądany z boiska i ulicy, pasuje: rowerzyści, kolory, ruch, dobrze jest.
Następny znalazłam na Narutowicza - na bocznej ścianie budynku pod numerem 59. Może przez to, że to boczna ściana, a może dlatego, że prócz plamy różu artysta Robert Tone Proch użył właściwie tylko żółci i brązów, obraz, choć ogromny, robi wrażenie spokojnego.
JAKUB ORZECHOWSKI
Podobnie jak ? ale tylko w pierwszej chwili - mural Ilony Oszust i Łukasza Kowala w bramie prowadzącej do dawnego Podwórka Sztuki Galerii Białej: najwięcej tu szarości, nieco koloru białego i czarnego, odrobinę czerwieni. Jednak po przeczytaniu umieszczonych tam słów: relacje, zaufanie, intymność, zależność, dialog, pojawia się niewygoda, która każe zastanowić się, o co tu właściwie chodzi.
JAKUB ORZECHOWSKI
Bardzo lubię mur przy ogródku jordanowskim na placu Kaczyńskiego (jeszcze parę lat temu to miejsce nazywało się Skwer Dzieci z Pahiatua), czyli przestrzeń wystawienniczą Brain Damage Gallery. Szczególnie podoba mi się, choć bardzo jest smutna, prawa część, szaro-czarno-biała autorstwa Kamila Kuzko. Te postaci na krzesłach jak z Andrzeja Wróblewskiego, tyle że bez koloru...
Ale mam też wielką sympatię do zabawnego, dowcipnego i bardzo kolorowego geometrycznego pejzażu miasta po sąsiedzku, namalowane tam, również przez Kuzkę, gałęzie drzew łatwo można pomylić z prawdziwymi. Uwaga! Trzeba się spieszyć z oglądaniem, w przyszłym roku wszystko się zmieni, trwają już rozmowy z kolejnymi twórcami.
Niedaleko, na Jasnej, warto zwrócić uwagę na dwa budynki: na jednym namalowany przez ukraińskiego artystę Waone z grupy Interesni Ikazki podczas Nocy Kultury w 2012 roku mężczyzna z ptakiem na czarnym tle. Jest jaskrawy, może zbyt jaskrawy, może nawet budzić niepokój.
Inaczej niż praca Mariusza Tarkawiana, czyli hebrajska wersja piosenki "Gdzie jest ta ulica, gdzie jest ten dom" na kamienicy naprzeciwko, pozostałość po festiwalu Open City-Otwarte Miasto z roku 2011. Tu raczej niepokój budzi stan tej kamienicy: jest bardzo zniszczona i odrapana. Co będzie, jeśli właściciele zechcą ją wyremontować i nie odtworzą już hebrajskich napisów?
No i właśnie - coś, czego nie znajdziemy w żadnym innym mieście: wiersze w przestrzeni miasta, na ścianach budynków. A dokładnie na ścianach szkół. Zasługi Ośrodka Brama Grodzka są nie do przecenienia, ale gdybym miała powiedzieć, za co ja osobiście jestem im najbardziej wdzięczna, chyba wybrałabym właśnie te wiersze. Pojawiają się od sześciu lat, przy okazji festiwalu Miasto Poezji, są rodzajem prezentu dla poetów uhonorowanych nagrodą "Kamień". Zaczęło się od Liceum Unii Lubelskiej i "Choćbyście unicestwili" Ryszarda Krynickiego z lat stanu wojennego. Myślę, że każdy, kto przeczyta:
Choćbyście unicestwili
wszystkie nasze świadectwa,
to nawet nieme słoje drzew,
to nawet nasze nieme kości powiedzą
w jakich żyliśmy czasach,
poczuje ciarki na plecach.
Każdego znajomego, który przejeżdża do Lublina, ciągnę pod najbliższą szkołę, to może być Unia, może być V LO z wierszem Julii Hartwig na froncie czy Gimnazjum nr 9 z wierszem Andrzeja Sosnowskiego i wszyscy są poruszeni. Wszyscy.
Byłoby grzechem zapomnieć o innym jeszcze, w dodatku najstarszym, przykładzie lubelskiej sztuki ulicznej o staromiejskich kamienicach, zdobionych techniką sgraffito. Dla nas, którzy obcujemy z nimi na co dzień, to chleb z masłem, ale ileż one dodają urody całemu Staremu Miastu! I te ze scenkami rodzajowymi, z wizerunkami dawnych mieszczan, z portretami pisarzy z Lublina, i te zdobione motywami roślinnymi czy geometrycznymi. Być może, oby! - przybędzie nam kolejna. Lubelski artysta Jarosław Koziara, znany szerokim rzeszom głównie ze swoich instalacji na Noc Kultury, ma pomysł na elewację kamienicy przy Grodzkiej, gdzie po sąsiedzku przez długie lata miał pracownię Andrzej Kot, wybitny grafik i typograf, który zmarł w lutym tego roku. Jednym z ulubionych tematów rysunków Kota były koty. Koty wesołe, uśmiechnięte, koty smutne, naburmuszone, wszelkie. I tak właśnie widzi tę kamienicę Koziara, całą pokrytą kotami Kota.
Myślę, że to znakomity pomysł, ja jestem nim zachwycona. Nie tylko dlatego, że graficzne koty bardzo by pasowały do innych zdobień na Starym Mieście, ale też byłby to najlepszy sposób uczczenia, najwspanialszy pomnik wystawiony pięknemu artyście i pięknemu człowiekowi, któremu się to od nas po prostu należy.
Na zdj. kamienica przy ul. Rynek 19.
Materiał promocyjny
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
Wszystkie komentarze