Lato pełne gwiazd, film z Lublinem w roli głównej... Rok 2015 dostarczył nam wielu emocji w kulturze

"Carte Blanche" to film fabularny opowiadający historię opartą na losach Macieja Białka, nauczyciela historii z VIII LO w Lublinie, który przez lata ukrywał, że traci wzrok, w obawie przed zwolnieniem z pracy.

Bardzo się cieszymy, że powstał "Carte Blanche". Nie tylko dlatego, że opowiada wzruszającą historię dobrych ludzi w momencie ciężkiej próby. I nie tylko dlatego, że jest głęboko optymistyczny. I nawet nie dlatego, że wszystko zaczęło się od reportażu Małgorzaty Szlachetki w "Wyborczej". Ale również dlatego, że choć nie jest to film o Lublinie, to tak naprawdę jest to film o Lublinie.

Filmowcy nieraz pojawiali się w naszym mieście, które grało już Warszawę, Wilno, jakąś nienazwaną miejscowość na Kresach, czy Paryż, najrzadziej jednak siebie. 

Tym razem jest inaczej. Lublin jest Lublinem i to Lublinem prawdziwym, nie tym z pocztówek ze Starym Miastem fotografowanym w słoneczny dzień czy z placem Litewskim nocą. Obserwując drogę bohatera "Carte Blanche" z domu do szkoły, do przychodni, czy do bliskiej kobiety, widzimy miejsca zwyczajne, na które nie zwracamy uwagi, załatwiając swoje sprawy, a które oglądane na filmie, na tym filmie, stają się niezwykłe. 

Ziemowit Szczerek, autor książki "Przyjdzie mordor i nas zje, czyli tajna historia Słowian", pojechał na Ukrainę, aby sprawdzić, czym jest "wschodniość" i czego szukają tam Polacy. Spektakl na podstawie książki Szczerka wyreżyserował w Teatrze Osterwy Remigiusz Brzyk.

"Przyjdzie Mordor i nas zje (...)" Ziemowita Szczerka to opowieść o polskich "plecakowcach" wyjeżdżających na Wschód w poszukiwaniu "hardkoru" i przygody. Głównym celem ich wędrówek jest Ukraina, którą przemierzają pociągami, rozklekotanymi autobusami i marszrutkami, magazynując historie, które sprzedają następnie - po odpowiednim "podrasowaniu" - żądnym podobnych treści rodakom.

Bezapelacyjnie najbardziej magicznym miejscem tegorocznej edycji Nocy Kultury była ul. Żmigród. Zadbał o to Jarosław Koziara i Niezależna Grupa Projektowa Piękno Panie, którzy nad głowami przechodniów, na całej długości ulicy rozwiesili kilkaset lampionów wykonanych z różnorodnych sukien. "Jak tu pięknie, zostańmy w tym miejscu trochę dłużej" - opinia wypowiedziana przez jedną z dziewczyn nie była wcale odosobniona.

Niezwykły klimat panował też w archikatedrze m.in. podczas występu chóru Gospeople i Dzieci Gospel. Kilkadziesiąt osób w skupieniu wysłuchało koncertu lubelskiego zespołu. Archikatedra była zresztą miejscem, gdzie uczestnicy mogli obejrzeć nietypową mozaikę ułożoną z blisko 600 kostek Rubika. Dzieło wykonano w Areszcie Śledczym w Lublinie, a jego twórcy ułożyli portret Charlize Theron, aktorki filmowej, laureatki Oscara za pierwszoplanową rolę w filmie "Monster".

Wiele wydarzeń tej nocy zachwycało, ale nie możemy oprzeć się wrażeniu, że najciekawszym z nich był "koncert na Trybunale", przygotowany przez muzyków pod kierownictwem Ryszarda Bazarnika. Wyjątkowość tego występu polegała m.in. na tym, że sceną dla podwieszonych na alpinistycznych linach artystów była ściana budynku. Wisieli nie tylko oni, ale też m.in. instrumenty perkusyjne i gitary.

Przed rozpoczęciem ósmej edycji można było obawiać się, czy - podobnie jak przed rokiem - nie przyjdzie nam uczestniczyć w festiwalu, który mało kogo w ogóle interesuje. Bo choć programowo to jedno z najciekawszych wydarzeń muzycznych w kraju, w dużej mierze wypełnione jest brzmieniami nieznanymi dla ogółu odbiorców.

A przecież nawet obecność tak zasłużonych dla światowej kultury muzyków jak członkowie zespołu Einstürzende Neubauten czy Tony Allen nie gwarantowała jeszcze frekwencyjnego sukcesu. Nie pomogła też pogoda, która tradycyjnie już popsuła się w momencie rozpoczęcia lubelskiej imprezy. Dlatego tym przyjemniej było patrzeć, jak z każdym dniem błonie Zamku Lubelskiego odwiedza coraz większa liczba uczestników.

Po raz pierwszy w historii Innych Brzmień żaden z koncertów nie odbył się na rynku Starego Miasta. Mimo krytyki organizatorzy zdecydowali się przenieść festiwal na błonie Zamku Lubelskiego. I była to najlepsza decyzja dla podniesienia atrakcyjności tej imprezy. Brawa należą się też osobie, która podjęła decyzję, by ostatniego dnia imprezy koncerty odbyły się na dziedzińcu Zamku Lubelskiego. W ten sposób, słuchając niezwykłych dźwięków w oryginalnej scenerii, doczekaliśmy się najpiękniejszego zamknięcia imprezy w całej jej historii. jne i gitary.

Tego, co najpiękniejsze w tym festiwalu nie dało się zamknąć w programie. To ten charakterystyczny dreszcz towarzyszący niepewności, co czeka cię za rogiem. Czy tuż nad twoją głową ktoś akurat nie zawiśnie na linie?

Już przed startem tegorocznej edycji wiedzieliśmy, że jednym z największych hitów imprezy będzie występ grupy Burnt Out Punks. Wypalone punki to nowocyrkowa trupa z prawdziwego zdarzenia, która autobusem z połowy lat 90. przemierza Europę i podpala wszystko, co da się podpalić. Mają świra na punkcie płomieni, wybuchów i eksplozji. Ich show, który można było zobaczyć na placu Zamkowym, przyciągnął tysiące ludzi.

Chyba nie trzeba pisać o parasolkach nad placem Po Farze, bo ich zdjęcia w mgnieniu oka opanowały portale społecznościowe. Nie musimy wspominać o kolorowych iluminacjach, które wywołały tysiące "achów i ochów" w okolicy trybunału. Tym, którzy widzieli miasteczko festiwalowe, też nie trzeba mówić, jak fantastyczny panował tam klimat. Wielogodzinne rozmowy z artystami, nieoficjalne występy i zabawy w namiocie, czy nauka chodzenia po linie na bezpiecznej wysokości, to tylko niektóre atrakcje, których nie było w programie. A to właśnie dzięki nim Carnaval Sztuk-Mistrzów to impreza niezwykła.

Zamiast pisać, jak bardzo udał się Grażynie Torbickiej tegoroczny festiwal filmowy "Dwa Brzegi", lepiej spojrzeć na listę filmów i gości, którzy na początku sierpnia odwiedzili Kazimierz Dolny. To najlepsza recenzja tej imprezy.

W tym roku miasteczko nad Wisłą odwiedziła rekordowa liczba 25 tysięcy widzów.

Przez dziewięć edycji "Dwóch Brzegów" zdążyliśmy się już przyzwyczaić do najazdu na nadwiślańskie miasteczko wybitnych postaci polskiego i europejskiego kina, ale już dawno nie było ich tu tak wielu. Margarethe von Trotta, Jerzy Stuhr, Jan Englert, Janusz Zaorski, Adam Woronowicz, Olaf Lubaszenko, Jerzy Skolimowski... - można tak wymieniać długo. O tych spotkaniach wiedzieliśmy zresztą na wiele dni przed rozpoczęciem tegorocznej edycji Dwóch Brzegów. Byli jednak też i tacy goście, którzy do Kazimierza przyjechali bez uprzedzenia (przynajmniej widzów) - tak było w przypadku Grażyny Szapołowskiej, Urszuli Grabowskiej, Pawła Pawlikowskiego i Andrzeja Chyry.

Na pierwszy rzut oka Jarmark Jagielloński co roku wygląda tak samo. Tłumy ludzi oblegają stragany z wyrobami rzemieślniczymi i rękodziełem, a przez Stare Miasto przejeżdża dwumetrowa miedziana kura. Ale o wyjątkowości każdej edycji świadczą wydarzenia, które - tylko na pozór - jarmarkowi jedynie towarzyszą.

Jednym z najważniejszych wydarzeń był w tym roku koncert Grażyny Auguścik "Orchestar-Inspired by Lutosławski". Wybitna polska wokalistka zaprosiła do współpracy Trio Jana Smoczyńskiego, Atom Strong Quartet i Trio Janusza Prusinowskiego. Wspólnie stworzyli dzieło na styku jazzu, folku i muzyki poważnej. Krytycy nie mieli wątpliwości - to jedna z najlepszych na świecie płyt wokalnych wydanych w ostatnich miesiącach.

Wyjątkowy klimat panował też podczas spacerów i spotkania z Widzącym z Lublina (książkę "Oko Cadyka" prof. Władysława Panasa czytał w sobotnią noc na placu Zamkowym aktor Przemysław Sadowski), występów Oli Bilińskiej, Sutari i Canzoniere Grecanico Salentino czy przedstawień z cyklu legendy dawnego miasta. Całości obrazu dopełniły potańcówki i pełne zabawy Jarmarkowe Podwórko na błoniach zamku.

Po kilku kompromitujących wpadkach MOSiR-owi udało się wreszcie pokazać, że Arena Lublin jest w stanie funkcjonować jako miejsce wielkich widowisk muzycznych. Serię frekwencyjnych porażek przełamał wrześniowy koncert gruzińskiej wokalistki Katie Meluy. Uczestniczyło w nim blisko 10,2 tys. osób z całej Polski.

Urodzona w Kutaisi Katie Melua większość dzieciństwa spędziła w Belfaście w Irlandii Północnej, dokąd jej rodzice uciekli razem z nią z powodu wojny domowej w Gruzji. Jej przygoda z muzyką rozpoczęła się po przeprowadzce do Londynu. W wieku 15 lat Melua wygrała konkurs muzyczny "Stars Up Their Noses" zorganizowany przez kanał telewizyjny ITV. Po pierwszym sukcesie rozpoczęła naukę w szkole artystycznej BRIT School for the Performing Arts w London Borough of Croydon, gdzie poznała Mike'a Batta, swojego przyszłego menedżera i producenta, szukającego w tamtym czasie zdolnych artystów, których mógłby wypromować. Batt zachwycony wykonaniem przez Katie piosenki Evy Cassidy zaproponował jej podpisanie kontraktu z jego wytwórnią muzyczną Dramatico. Jak się okazało, był to strzał w dziesiątkę. Jej debiutancki krążek "Call of the Search" sprzedał się w 1,9 miliona sztuk w samej Wielkiej Brytanii.

Jubileuszowa edycja to powrót do korzeni, z których wyrosły Konfrontacje. Nie bez powodu w programie tegorocznej odsłony festiwalu nie było żadnej propozycji wywodzącej się z repertuarowej, instytucjonalnej sceny. Dominowała alternatywa i szeroko rozumiany "off". Mogły podobać się przede wszystkim mocne propozycje ze strony alternatywnych, polskich grup teatralnych. Sukces tej edycji festiwalu to w dużej mierze zasługa Marty Keil i Grzegorza Reskego, kuratorów odpowiedzialnych za program festiwalu.

Większość spektakli bardziej lub mniej wyraźnie odnosiła się do współczesnych problemów ze świata polityki. Zobaczyliśmy, że niezależnie od szerokości geograficznej twórcy teatralni chcą zabierać głos w ważnych dyskusjach politycznych, pokazywać drugą stronę medalu, a czasem wkładać kij w mrowisko. Jedną z ciekawszych propozycji zaserwował nam Valentijn Dhaenens, który spektaklem "Big Mouth" udowodnił, że od czasu starożytnych Greków do XXI wieku mechanizmy rządzenia światem i manipulowania ludźmi nie zmieniły się.

Po raz pierwszy na taką skalę dwa wieloosobowe zespoły kuratorskie, jeden ze strony Muzeum i drugi reprezentujący Lubelskie Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięknych, zdominowane - co warto podkreślić - przez młodych, znakomicie zorientowanych w temacie pasjonatów sztuki, przygotowały wspólnie wielowarstwową wystawę, która jest w stanie zainteresować absolutnie wszystkich, najbardziej nawet wyrafinowanych widzów.

Wystawę zorganizowaną z okazji dziesiątej rocznicy powstania lubelskiej Zachęty, która otrzymała prosty, chociaż zarazem prowokujący tytuł: "[A]symetrie. Sztuka współczesna w kontekście muzeum".

Organizatorzy, prezentując szerokiej publiczności to, co mają w kolekcji najciekawszego, wybrali te prace, które ich zdaniem pasowały do kontekstu zbiorów, przestrzeni i działów Muzeum Lubelskiego.