Z pierwszego sprawozdania z badań archeologicznych wykonanych na Placu Litewskim w czasie jego przebudowy wynika, że historia tego miejsca jest długa, bogata i mało znana. Ekipa budowlana pracująca pod okiem archeologów natknęła się przede wszystkim na fundamenty prawosławnego soboru, który stał na Placu Litewskim na przełomie XIX i WW wieku. Sobór Podwyższenia Krzyża Pańskiego był jedną z pozostałości po carskim Lublinie. Cerkiew była główną świątynia prawosławną w mieście. Zaprojektował ją generał Władimir Chlebnikow. W 1872 roku wydano zgodę na jej budowę, a rok później uroczyście położono kamień węgielny. Już w 1876 roku przeprowadzono tam pierwsze nabożeństwo. Po I wojnie światowej opuszczoną świątynię przekazano ordynariatowi wojska polskiego. Rada Miejska w Lublinie w 1923 roku po wielu dyskusjach podjęła decyzję o zniszczeniu soboru. Rozbiórkę rozpoczęto w kwietniu 1924 roku, a ukończono rok później. Materiały budowlane uzyskane podczas rozbiórki świątyni przeznaczono na budowę Domu Żołnierza przy ulicy Żwirki i Wigury.
Tak wyglądałby Plac Litewski, gdyby cerkiew zachowała się do dziś.
JAKUB ORZECHOWSKI
Najwięcej znalezisk pochodzi z okresu późnego średniowiecza, czyli z czasu, gdy Lublin zaczął rozwijać się dynamicznie pod rządami kolejnych królów Polski z dynastii Jagiellonów. Na placu udało się odnaleźć kilkadziesiąt denarów wybitych za czasów jagiellońskich. Z innych badań wiadomo, że niedaleko, w miejscu dzisiejszego budynku Poczty Polskiej istniał pod koniec średniowiecza i w latach następnych warsztat garncarsko-kaflarski. Można więc przypuszczać, że teren placu Litewskiego i jego bezpośrednia okolica mógł być zapleczem rzemieślniczym miasta, którego granice wyznaczały wtedy średniowieczne mury obronne zbudowane za czasów Kazimierza Wielkiego w XIV wieku.
UM Lublin
W XVI i XVII wieku wokół terenu dzisiejszego Placu zaczęły powstawać pałace. Odpadki z nich prawdopodobnie wyrzucano na obszar Placu, ponieważ w czasie obecnej przebudowy badacze znaleźli dużo potłuczonych naczyń z tego okresu, czasem wyrobów dość luksusowych, które mogły służyć jako zastawa stołowa i kuchenna w pałacach. Znaleziono również pod rozebraną fontanną ślady świadczące o tym, że istniało w tym miejscu zagłębienie wyłożone opoką wapienną, które być może służyło jako oczko wodne. Kolejne prace udowodniły dobitnie, że przy kościele ojców Bonifratrów, który zbudowano w latach 1641-43 istniał cmentarz, bo od początku przebudowy do chwili obecnej odkrywane są fragmenty ludzkich szkieletów. Są to zapewne szczątki pacjentów szpitala, który działał przy kościele. Z zapisów historycznych wiadomo, że po upadku I Rzeczypospolitej i po rozbiórce kościoła Bonifratrów teren zniwelowano, by powstała przestrzeń nazwana wtedy Placem Musztry.
Wiele odkryć pochodzi z okresu II wojny światowej i są pozostałościami po niemieckich okupantach. Odnaleziono rowy, do których prawdopodobnie w lipcu 1944 roku wrzucono elementy umundurowania niemieckich żołnierzy i inne militaria, a następnie podpalono je.
UM Lublin
Obok były butelki po alkoholu, nadpalone dokumenty i drukowane publikacje. Mimo działania ognia można odczytać ich fragmenty, więc wiadomo, że były to między innymi instrukcje wydane dla żołnierzy niemieckich. Zawierały przydatne zwroty w językach polskim i rosyjskim, przewodniki i mapy Polski i Związku Radzieckiego oraz wykaz pociągów jadących do Stalingradu i z powrotem.
UM Lublin
Materiał promocyjny
Materiał promocyjny
Materiał promocyjny
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
Wszystkie komentarze