Trzynaście jednakowych białych trumien jechało jedna za drugą na dostawczych żukach wypożyczonych specjalnie na pogrzeb przez Fabrykę Samochodów Ciężarowych. Kondukt żałobny wyruszył spod siedziby szkoły przy ul. Krochmalnej. Podążał ulicami: Młyńską, Świerczewskiego (dziś Piłsudskiego), al. Racławickimi (na zdjęciu) i ul. Lipową.
Władze zapłaciły zarówno za trumny, jak i za 13 mogił na cmentarzu przy ul. Lipowej, obok kaplicy cmentarnej. - Tłum ludzi ciągnął się parę kilometrów. Pamiętam, że spadł wtedy rzęsisty deszcz. Ludzie mówili, że to niebo musi płakać za tymi nieszczęśnikami - opowiada Maria, która miała wtedy 13 lat.
Mało kto wie, że uroczystość została kilka godzin przesunięta, bo czekano na dwa ostatnie ciała wyłowione rano w dniu pogrzebu. Pierwotnie planowano, że pochowanych zostanie tego dnia 11 dzieci.
Z relacji w "Kurierze Lubelskim" wynika, że dzieci weszły do wody z 29-letnią Jadwigą H., nauczycielką wychowania fizycznego. Pokonały ok. 120-metrowy odcinek płycizny do najbliższej wysepki. Woda sięgała im tam do kolan.
"Uczniowie przez kwadrans bawili się w kucanego berka, po czym ruszyli ze swoją przewodniczką w dół rzeki. W pewnym momencie jedna z dziewczynek zaczęła się topić. Jadwiga H. rzuciła się jej na ratunek. Jednocześnie jednak zaczęło się topić drugie dziecko. Reszta wystraszona rzuciła się do ucieczki w miejsce, gdzie woda była bardzo głęboka. Silny prąd unosił dzieci coraz dalej. Zaczęły one wzywać pomocy" - relacjonuje "Kurier".Na zdjęciu: Wisła na wysokości Kazimierza (lata 60.)
Krzysztof Doraczyński miał wtedy dziesięć lat: - Za komuny rzeka to nie było takie łajno jak teraz. Ludzie się normalnie kąpali. Jak przyszliśmy z ojcem, na brzegu usłyszeliśmy wielki wrzask. Z początku nie wiedzieliśmy, o co chodzi. Ktoś krzyknął do nas, że dzieci się topią. Wtedy trzeba pamiętać, nie było ratowników, łodzi, motorówek, statków. Topielców nie miał kto ratować. One nagle z płycizny dostały się w głęboki ukos na dnie. Był straszny upał. Dzieciaki wyciągali z wody na piaszczystą łachę i przenosili do kościoła św. Anny. Układali na posadzce, bo tam było najzimniej.
Jan Trembecki w 1961 r. w "Kurierze" był początkującym fotoreporterem: - Ten dzień pamiętam doskonale. Był piątek, akurat wypadały imieniny Zenona. Ze znajomymi bawiliśmy w restauracji Powszechna przy Krakowskim Przedmieściu. Ok. godz. 19 dotarła do nas informacja z Kazimierza Dolnego. Nie było jak jechać, bo nikt nie miał samochodu, autobusów też wtedy nie było. Miałem w Kazimierzu dobrego znajomego, ale nie miał telefonu. Zadzwoniłem na pocztę i poprosiłem, żeby wysłali umyślnego i go do słuchawki przywołali. Ale pani telefonistka oświadczyła, że za pół godziny kończy pracę. Na zdjęciu: czołówka "Kuriera Lubelskiego z 25 czerwca 1961 r.
Fot. Archiwum
Trembecki z tego powodu nie pojechał do Kazimierza, ale wielokrotnie rozmawiał z dziennikarzem, który relacjonował, co się stało. - Pełno milicjantów, nikomu do rzeki nawet nie pozwolili się zbliżyć. Można było pisać to, co powiedzieli mniej lub bardziej oficjalnie, bo i tak było to potem cenzurowane, podobne zresztą jak wszystko.
Szkoła podstawowa przy ul. Krochmalnej w Lublinie do dziś ma numer 17. Dzielnica Za Cukrownią wzięła swoją nazwę od powstałej na początku zeszłego wieku fabryki. Oprócz niej była też gorzelnia Polmosu, zakłady ziemniaczane, centrala Społem. Niedaleko za szkołą była pętla autobusowa linii nr 1. Tu kończyło się miasto. Do "siedemnastki" chodziły dzieci zarówno robotników, jak i chłopów, którzy przyjechali do miasta za chlebem.
W 1961 r. do szkoły chodziło 815 uczniów, a siedmioklasowa placówka miała aż 23 grupy (dla porównania dziś szkoła jest siedem razy mniejsza). Do końca lat 50. dzieci z dzielnicy gnieździły się w niedogrzanych barakach. Właśnie wtedy zapadła decyzja o zbudowaniu tu jednej z pierwszych w Lublinie "tysiąclatek" szkół (podobnie jak i szpitali). Okazały gmach stanął przed rozpoczęciem roku szkolnego 1960/61. To właśnie stamtąd 23 czerwca rano wyjechała wycieczka do Kazimierza. Udało się na nią 28 dzieci w towarzystwie Jadwigi H. i dwóch innych nauczycielek. Na zdjęciu: szkoła podstawowa nr 17 w latach 60.
Przed trzema laty chcieliśmy dotrzeć do nauczycieli pamiętających tamte wydarzenia. Znaleźliśmy nazwiska trzech żyjących do tej pory osób. Obecna dyrektorka "siedemnastki" Beata Kwiatkowska zadzwoniła do każdego z nich z pytaniem, czy chcieliby się z nami spotkać. Wszyscy zdecydowanie odmówili. - Na starość nie chcemy wracać pamięcią do tamtego dnia. To zbyt wielka trauma. Na zdjęciu: pogrzeb dzieci ze szkoły przy Krochmalnej.
29-letnia Jadwiga H., opiekunka dzieci, w dniu tragedii próbowała popełnić samobójstwo. Podobno podczas pierwszej doby w celi ta dziewczyna o kruczoczarnych włosach kompletnie osiwiała. Wkrótce zamknięto ją w szpitalu psychiatrycznym. Sąd skazał ją na 3 i pół roku więzienia. Już nie żyje.
Materiał promocyjny
Materiał promocyjny
Materiał promocyjny
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
Wszystkie komentarze