Na rewersie tej fotografii ktoś napisał ołówkiem: ''zdjęcie dokument i unikalne''. Jest 26 kwietnia 1916 roku, Komendant je śniadanie w Gospodzie Legionowej w Lublinie. Dzięki opisowi sporządzonemu na odwrocie dowiadujemy się też, że elegancka pani stojąca w głębi, po lewej to Julia Sekutowicz, żona późniejszego prezesa Sądu Apelacyjnego w Lublinie. Bolesław Sekutowicz został nim w 1929 roku. Dziesięć lat wcześniej - w październiku 1919 roku - otrzymał nominację na sędziego Sądu Okręgowego w Lublinie.
A to kolejna wyjątkowa fotografia z przeszłości: na zdjęciu zrobionym w lubelskiej gospodzie dla legionistów widzimy adwokata Bolesława Sekutowicza (siedzi pierwszy z prawej) i jego żonę.
''Nową epokę w historii Polski zapowiadały wydarzenia I wojny światowej, wojny powszechnej, o którą modliły się pokolenia Polaków pod zaborami. W lipcu 1915 r. front działań militarnych zbliżył się do Lublina. Z uwagi na realnie istniejące zagrożenie miasta doszło do ewakuacji władz rosyjskich.
W tym momencie kontrolę w mieście przejął Lubelski Miejski Komitet Obywatelski na czele z adwokatem Bolesławem Sekutowiczem. Dzięki jego osobistemu zaangażowaniu oraz wsparciu współpracującego z nim adwokata Ignacego Stelińskiego szybko utworzono pierwsze lubelskie sądy obywatelskie.'' - czytamy na stronie internetowej Sądu Apelacyjnego w Lublinie.
Bolesław Sekutowicz zginął tragicznie na początku kolejnej wojny światowej: w listopadzie 1939 roku został aresztowany przez gestapo i 23 grudnia - po pobycie w więzieniu na Zamku - rozstrzelany.
Czym były owe gospody? Maciej Sobieraj w swoim tekście historycznym, który później został opublikowany na łamach ''Gazety'', pisał o nich tak: ''W okresie epopei legionowej w większych miastach, gdzie działały komisje werbunkowe Legionów powstawały gospody żołnierskie, gdzie legioniści wyruszający na front bądź odsyłani na tyły z powodu ran po opuszczeniu szpitala w okresie rekonwalescencji mogli tanio dożywiać się i spędzać czas na kulturalnych rozrywkach w tzw. gospodach żołnierskich, które prowadziły lokalne komitety.''
Obok zdjęcie zbiorowe wykonane przed lubelską gospodą 5 listopada 1916 roku. Na innym ujęciu zrobionym tego samego dnia w kadrze znalazł się wiszący nad wejściem szyld ''Gospoda dla legionistów''.
Ta fotografia z perspektywy historii ma znaczenie symboliczne. W katalogu Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Lublinie zdjęcie ze stycznia 1916 roku zostało opatrzone opisem: ''Legioniści oddają hołd weteranom z roku 1863''.
Większość z pokazanych fotografii to pojedyncze odbitki. Bardzo rzadko wiadomo, kto je zrobił, a potem przekazał do archiwum. W przypadku fotografii zatytułowanej ''werbunek do kawalerii Legionów'' trudno jest określić datę dzienną, ale nawet miejsce wykonania. ''Lublin'' został opatrzony znakiem zapytania. Zdjęcie pochodzi z 1915, albo 1916 roku.
Cofnijmy się do roku 1914, do chwili, kiedy fotograf ''Tygodnika Ilustrowanego'' (wychodził w latach 1859-1939) postanowił sfotografować ''konwój jeńców austriackich spod Lublina''. Stoją w pobliżu targu przy Świętoduskiej, na drugim zdjęciu z tej serii tłem dla żołnierzy jest Brama Krakowska.
A oto kolejna reprodukcja zdjęcia jeńców austriackich. ''Tygodnik Ilustrowany'' opublikował je w 1914 roku.
Plac Litewski od dawna jest miejscem, w którym odbywają się ważne uroczystości państwowe, ale też manifestacje. Takie tłumy przyciągnęła na plac Litewski w 1916 roku 125 rocznica uchwalenia Konstytucji 3 Maja.
Akt 5 listopada z 1916 roku był ważnym krokiem w kierunku niepodległego państwa polskiego. Niemcy i Austro-Węgry tym dokumentem gwarantowały powstanie samodzielnego Królestwa Polskiego.
Jak chwila jego ogłoszenia wyglądała w Lublinie? Tłem dla tego historycznego momentu był oczywiście godło z białym orłem w koronie.
Poniżej uroczystości patriotyczne na placu Litewskim, listopad 1916 roku. W tle Pałac Radziwiłłów, w którym obecnie mieści się wydział politologii UMCS. Fotografia ze zbiorów Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Lublinie.
Spójrzmy na fotografie dokumentujące jedno z przedwojennych świąt państwowych, odbywających się na placu Litewskim. Wśród honorowych uczestników tej uroczystości byli: Bolesław Liszkowski, prezydent Lublina w latach 1937-39, a wcześniej wiceprezydent miasta; wojewoda Jerzy Albin de Tramecourt oraz generał Mieczysław Smorawiński, od 1934 roku dowódca Okręgu Korpusu Nr II w Lublinie.
Wojewodę de Tramecourt Niemcy rozstrzelali w listopadzie 1939 roku, a generał Smorawiński został zamordowany przez Rosjan w Katyniu.
Ta fotografia z placu Litewskiego datowana jest na lata 1932-35. Dokładnej daty uroczystości archiwiści nie wskazują. Czy przełomem w tej sprawie okaże się publikacja fotografii w internecie?
Na koniec cyklu archiwalnych fotografii z placu Litewskiego ciekawostka: na tle Pomnika Unii Lubelskiej pozuje młodzież, która przyjechała do Lublina na zjazd kół młodzieży wiejskiej.
Lublina nie omijali tak ważni goście jak prezydent Polski Ignacy Mościcki. Fotoreporter ''Tygodnika Ilustrowanego'' w 1931 roku zrobił prezydentowi zdjęcie w czasie procesji Bożego Ciała.
Materiał promocyjny
Materiał promocyjny
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
Wszystkie komentarze