Zdrój, o którym mowa znajduje się pomiędzy ul. Kalinowszczyzna a Towarową, na tzw. Słomianym Rynku.
Kalinowszczyzna to dawna jurydyka czyli obszar wyłączony spod władzy miejskiej. Jurydyki funkcjonowały w Polsce od XV do XVIII w. i najczęściej należały do rodzin szlacheckich lub duchowieństwa. Kalinowszczyzna była jurydyką królewską a jej centrum stanowił właśnie Słomiany Rynek. Dawniej handlowano tu zbożem.
Dziś Słomiany Rynek to zielony skwer z placem zabaw. Zachowały się na nim pozostałości miejskiej studni. Chodzi o niewielki, murowany, parterowy budynek z cegły, zbudowany na planie prostokąta. Kiedyś mieścił nie tylko urządzenia zdrojowe, ale też pomieszczenia dla pompiarza pobierającego opłaty za wodę.
Dokładny czas budowy nie jest znany. Datuje się go na okres międzywojenny. Zdrój być może stanął na Słomianym Rynku w 1912 r. Przemawiają za tym monity, które co roku magistrat wysyłał do inż. Adolfa Weisblatta, właściciela założonego w 1899 roku wodociągu miejskiego. Urzędnicy domagali się w nich, by Weisblatt wywiązał się z umowy i doprowadził rurociąg do Czwartku i Kalinowszczyzny. Monity były ponawiane do 1912 r. a potem ustały, co może oznaczać, że przedsiębiorca zrobił co do niego należało.
Na zdjęciu: wnętrze zdroju ze Słomianego Rynku. Zdobi je mozaika nawiązująca symboliką do wody wykonana przez Społeczną Pracownię Mozaiki
Zgodnie z umową z miastem wybudowany przez Weisblatta wodociąg przechodził na jego własność a koszt inwestycji zwracał mu się dzięki koncesji na opłaty z poboru wody. Zdrój ze Słomianego Rynku na pewno jest więc młodszy od zachowanej na dworcu autobusowym na Podzamczu studni, z której lublinianie korzystali od końca XIX w.
Obecnie dawny zdrój ze Słomianego Rynku wygląda gorzej niż śmietnik. Straszą otwory po drzwiach i oknach oraz odrapana, brudna elewacja. Latem wnętrze porastają chwasty. Przeważnie nie brakuje w nim butelek, papierów, gruzu czy nawet ludzkich odchodów.
Na zdjęciu: zdrój z Podzamcza
Dowodem na to, że mamy do czynienia z nietuzinkowym obiektem jest ujęcie zdroju w gminnej ewidencji zabytków. Dlaczego znalazło się tam dla niego miejsce? - To jeden z nielicznych zachowanych elementów infrastruktury technicznej z okresu międzywojennego. Pokazuje też w jaki sposób rozwijały się tego typu obiekty w mieście. Jest to późniejsza faza studni jaką znamy z Podzamcza. Chociażby więc z tego względu jest on godny zachowania - wyjaśnia Hubert Mącik, miejski konserwator zabytków.
Właścicielem zdroju jest miasto. Zapytaliśmy więc urzędników ratusza czy mają wobec zdroju jakieś plany renowacji czy pozwolą, by nadal niszczał i w efekcie będzie trzeba go rozebrać? - To dla nas ważny zabytek. Zależy nam na jego utrzymaniu - zapewnia Joanna Bobowska z biura prasowego lubelskiego ratusza. Mimo to w najbliższym czasie remontu nie będzie. - Na razie w zapisach przyszłorocznego budżetu nie ma tej pozycji. W pierwszej kolejności uwzględniane są najbardziej pilne wydatki, niemniej trwają jeszcze prace nad jego ostatecznym kształtem. Wyzwaniem dla przyszłorocznego budżetu będzie dostosowanie infrastruktury szkolnej do nowych wymogów reformy oświaty, która będzie wymagać zmian organizacyjnych i w ślad za tym znacznych nakładów finansowych - tłumaczy Bobowska. Zdaniem ratusza szacunkowe koszty remontu zdroju to 200 tys. zł, ale ostateczna suma musiałaby zostać poprzedzona szczegółowym kosztorysem.
Nieopodal Słomianego Rynku, przy kościele św. Agnieszki przy ul. Kalinowszczyzna, zachowała się jeszcze jedna studnia. Starsza. Została zbudowana w 1649 roku. Służyła jeszcze do lat 60. ubiegłego wieku. Kilka lat temu została gruntownie odrestaurowana. Nie można jednak czerpać z niej wody.
Studnia z dworca autobusowego działała od końca XIX w. Znajdowała się przy dawnej ul. Szerokiej na terenie dzielnicy żydowskiej. Była jeszcze jedna - na drugim końcu ulicy: u wylotu ul. Kowalskiej wpadającej w dzisiejszy plac Zamkowy. Ta do naszych czasów jednak nie przetrwała, została wyburzona po II wojnie podczas porządkowania Podzamcza.
W całym śródmieściu takich obiektów było kilkanaście. Znajdowały się np. przy ul. Świętoduskiej. Były murowane i przykryte dachem. Przy nich przed wojną koncentrowało się życie. Przy Szerokiej wiadro wody kosztowało grosz. Chyba że ktoś korzystał z usług nosiwody, musiał wtedy płacić 10 groszy.
Materiał promocyjny
Materiał promocyjny
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
Wszystkie komentarze