Przestrzegali, że zostanie z kredytami. Zaryzykował. Dziś ma 14 biurowców i jest liderem branży

W Lublinie liderem branży jest spółka Centrum Zana, która wybudowała ponad 80 tys. m kw. powierzchni biurowych. W przyszłym roku, po otwarciu kompleksu CZ Office Park przy al. Kraśnickiej (teren byłej zajezdni MPK na Helenowie), Centrum zaoferuje kolejne 25 tys. m kw. powierzchni biurowej dla BPO (o tej branży piszemy w ramce). Co najważniejsze, już dziś wspomniany sektor daje w Lublinie pracę ponad 7 tys. ludzi. Wiceprezesem spółek Centrum Zana jest Grzegorz Turski.

Pochodzi z Lublina, na Politechnice Lubelskiej skończył zarządzanie i marketing. Po studiach w latach 90. pracował w lubelskim oddziale dilera Mercedesa, potem pracował w lubelskim oddziale PZU.

Grzegorz Turski: - Był rok 1999, kiedy właściciel firmy, w której zatrudniony był mój brat, zaproponował mi zarządzanie biznesem deweloperskim, ale specyficznym, bo sprecyzowanym na budowę powierzchni biurowych pod wynajem. Decydując się na zmianę branży ze stabilnej państwowej firmy, dużo ryzykowałem. Lublin, cała Polska wyglądały wtedy zupełnie inaczej niż dziś. Dość przaśnie. Nasz kraj dopiero wchodził do NATO, w skład państw Unii Europejskiej zostaliśmy przyjęci dopiero pięć lat później.

Prezes Centrum Zana pamięta, że pod koniec lat 90. w Lublinie działały jedynie dwa sklepy wielkopowierzchniowe: nieistniejący już Super Eden przy al. Kraśnickiej (w tym miejscu jest dziś market budowlany Bricomarché) i Leclerc przy ul. Zana. Zupełnie inna była też główna ulica przebiegająca przez LSM. Nie było choćby supermarketu RTV AGD Media Markt, a jedynym biurowcem był gmach Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (na zdjęciu) wzniesiony jeszcze w latach 80.

Prezes Turski: - To była zupełnie inna technologia budowania biurowców, charakteryzująca się ciasnymi, nieustawnymi pokojami. Na Zachodzie budowało się wtedy inaczej. Z żelbetu monolitycznego, szkła, aluminium. Wszystko w stylu open space. Otwarte i wygodne powierzchnie, które dla potrzeb najemców przedziela się ścianami z płyt kartonowo-gipsowych.

Jednak największe ryzyko było związane z tym, czy powierzchnie biurowe da się w Lublinie zapełnić.

- Pod koniec lat 90. przedstawicielstwa światowych koncernów swoje siedziby lokowały przede wszystkim na terenie Warszawy, nie w regionach. Jednak obserwując to, co się działo w innych państwach wysokorozwiniętych, byliśmy przekonani, że ten trend dotrze także do Polski, dotrze do Lublina. Zaryzykowaliśmy, choć nie ukrywam, że inni nas przestrzegali. "Zostaniecie z kredytami i powierzchnią biurową, po której będzie hulał wiatr" - powtarzali - pamięta prezes spółki Centrum Zana.

Grzegorz Turski wraz ze wspólnikiem budowę pierwszego biurowca, tzw. wieżowca Centrum Zana I lub ING (od nazwy banku, jednego z późniejszych najemców), rozpoczęli w 2000 r. przy ul. Zana, naprzeciwko siedziby ZUS.

- Jednak wcześniej trzeba było zgromadzić wszystkie pozwolenia. Nie chcę wschodzić w szczegóły, ale to była prawdziwa droga przez mękę. Trzeba pamiętać, że mieliśmy do czynienia z zupełnie innym prezydentem Lublina, zupełnie innymi niż dziś urzędnikami, z zupełnie innym ratuszem, gdzie nie było jak dziś biur obsługi klienta. Wtedy wszystko trzeba było wychodzić - opowiada Grzegorz Turski.

Osobną sprawą był kredyt, który inwestorzy zaciągnęli w trzecim oddziale Banku Depozytowo-Kredytowego przy Krakowskim Przedmieściu 62, w pałacyku, gdzie dziś mieści się szkoła sędziów.

Prezes Turski: ? Inwestycja kosztowała 22 mln zł. Musieliśmy zaciągnąć kredyt w wysokości 19 mln zł. Dziś taka kwota w kontekście budowy biurowca może nie robi wrażenia, ale wtedy to były ogromne pieniądze. Także dla bankowców. Kto wie, jak by to się wszystko skończyło, gdyby nie odwaga i intuicja ówczesnej pani dyrektor III oddziału BDK, pani Eugenii Kowalczyk, która tak jak my zaryzykowała.

Jako że nikt wtedy w Lublinie nie budował takich biurowców, problemem okazało się także znalezienie wykonawcy. W Lublinie takich firm nie było. Ostatecznie zadania podjął się warszawski Warbud.

Na zdjęciu "Generali" przy ul. Zana w Lublinie, pierwszy biurowiec spółki Centrum Zana.

W marcu 2001 r., a więc 14 miesięcy po rozpoczęciu inwestycji, wieżowiec Centrum Zana I był już gotowy. Nie sprawdziły się obawy, że przy Zana będzie hulał wiatr, bo wkrótce do pierwszego na ścianie wschodniej biurowca wprowadzili się pierwsi najemcy: ING Bank Śląski, towarzystwo ubezpieczeniowe Compensa i firma Mikrobit.

Grzegorz Turski: - Znaleźliśmy się w odpowiednim miejscu i odpowiednim czasie. Dzięki temu, że wystartowaliśmy jako pierwsi, jesteśmy liderem rynku w tej części kraju. Ważne jest też co innego. Nasza pierwsza inwestycja pokazała, że budowa powierzchni biurowych to perspektywiczny biznes. W efekcie postawili na niego także inni. Nasz sukces okazał się sukcesem całego miasta. Dziś to właśnie Lublin, a nie Rzeszów czy Kielce, jest niekwestionowanym liderem, jeśli chodzi o powierzchnie biurowe. A to przekłada się na nowe firmy i miejsca pracy, pracy coraz lepiej płatnej. A o to nam wszystkim w Lublinie chodzi.

W ciągu 17 lat holding Centrum Zana wybudował w Lublinie 13 biurowców (na zdjęciu - biurowiec CZ przy ul. Zana). 14. powstał w Gdańsku. Kolejny kompleks mieszkalno-biurowy ? CZ Office Park ? powstaje na terenie byłej zajezdni trolejbusów MPK.

Grzegorz Turski: ? W przypadku Kraśnickiej, a wcześniej naszej inwestycji Nord Office Park przy ul. Szeligowskiego na Czechowie, wraz z biurowcami wznosimy także lokale mieszkalne. Dlaczego? Nie chcemy tworzyć w Lublinie monokultury, takiej, z jaką mamy do czynienia w biurowcach na warszawskim Służewcu, skąd każdego dnia po godz. 17 wyjeżdża do domów 100 tys. ludzi i monstrualny obiekt stoi pusty. To robi złe wrażenie.

Pochodzi z Lublina, rocznik 1971. Na Politechnice Lubelskiej skończył zarządzanie i marketing. Po studiach pracował w Lublinie w Centrum Zasada (diler Mercedesa); był menedżerem w grupie PZU, skąd odszedł w 1999 r. W branży deweloperskiej od 1999 r. Dziś prowadzony przez niego holding Centrum Zana jest jednym z największych deweloperów w południowo-wschodniej Polsce. Pasja? Narciarstwo zjazdowe.

Zdecydowanym liderem w branży powierzchni biurowych w Polsce jest Warszawa, które oferuje 4,5 mln m kw. powierzchni. Kolejne miejsca zajmują Kraków i Wrocław, odpowiednio 800 i 700 tys. m kw. Pierwszą trójkę gonią: Poznań, Katowice, Lublin i Łódź. W samym Lublinie jest dziś blisko 150 tys. m kw. powierzchni biurowych. Branża BPO daje dziś pracę w mieście ponad 7 tys. osób.

Na zdjęciu: Nord Park przy ul. Szeligowskiego w Lublinie.

Business Process Outsourcing (outsourcing procesów biznesowych) to proces zlecania wybranych procesów biznesowych do wykonania przez zewnętrzne przedsiębiorstwa zajmujące się outsourcingiem, które ponoszą odpowiedzialność za ich jakość i efektywność.