W miejscu dzisiejszego dworca PKS, przez dawną dzielnicę żydowską, przepływała rzeka Czechówka. I mimo że jej nie widzimy, cały czas tam jest.
W 1934 r. w Lublinie rozpoczęto szereg prac melioracyjnych, które miały na celu poprawienie warunków sanitarnych w mieście (na zdjęciu). W ich ramach próbowano również uporządkować bardzo zaniedbaną dzielnicę żydowską, która wyróżniała się niskim poziomem higieny. Dlatego właśnie od mostu przy ul. Lubartowskiej aż do ul. Siennej w 1937 r. rozpoczęto przesklepianie Czechówki. Oznaczało to ujęcie rzeki w podziemny kanał, którym płynie sobie do dziś.
Ośrodek Brama Grodzka - Teatr NN
O pomyśle wydobycia Czechówki z kanału głośno było w 2014 r. kiedy trwały prace nad planem zagospodarowania dla Podzamcza. Architekt Bolesław Stelmach tak mówił wtedy "Wyborczej": Główna Komisja Architektoniczno-Urbanistyczna, której przewodniczę, oraz dokumenty rządowe, nieustannie podkreślają, że miasta powinny być kształtowane zgodnie z zasadami rozwoju zrównoważonego. Na kanwie naturalnych walorów i dorobku kulturowego, przyjazne dla mieszkańców, zielone, energooszczędne, bo tylko wtedy mogą być wartościowe. Natomiast w ratuszu stwierdzono, że jeśli Czechówka płynie w kanale, to niech tak zostanie i nie będziemy jej otwierać. Wszystkie miasta wracają dziś nad rzeki: Kraków, Wrocław, Warszawa. My nie mamy dużej rzeki, ale mamy doliny rzeczne z rzeczkami i one są niezwykle wartościowym elementem tożsamości miasta. Wybranie pracy, która nie podejmuje tego tematu, to ogromna strata dla Lublina.
I dalej argumentował Stelmach: "Jeśli popatrzymy na miasta holenderskie, duńskie, francuskie, to wszystkie one rewitalizują rzeki, które były schowane w kanałach, czy które przez lata 60., 70. były traktowane jak ścieki. A dziś można łowić w nich ryby i są znakomitymi elementami kultury i rekreacji".
Ostatecznie radni przyjęli plan zagospodarowania Podzamcza, który nie daje możliwości wydobycia rzeki z kanału.
Nie na całej długości miasta Czechówka jest przesklepiona. Widać ją np. przy Tarasach Zamkowych lub wzdłuż al. Solidarności. W 2012 r. powstał społeczny projekt zagospodarowania doliny Czechówki na terenie Wieniawy, którego intencją było przemienienie doliny rzeki w znacznie bardziej atrakcyjną dla mieszkańców przestrzeń.
Ośrodek Brama Grodzka - Teatr NN
Jak to zrobić? Wśród propozycji była budowa chodników i ścieżek rowerowych wzdłuż Czechówki oraz stworzenie lepszych powiązań dla pieszych między Wieniawą, Śródmieściem a Czechowem. Mogą to być np. różnego rodzaju kładki. Takie rozwiązania pozwoliłyby na pokonanie sporej bariery, jaką jest al. Solidarności. Był też pomysł zagospodarowania "ślimaków", czyli węzła Poniatowskiego. Padały propozycje, że można byłoby zrobić tu miejsca spotkań dla młodzieży, skatepark lub oddać je w ręce grafficiarzy. Dolinę Czechówki mogłyby także ożywić punkty widokowe oraz miejsca dla wyprowadzania psów. Na razie nic z tych rzeczy nie powstało.
Czechówka to lewobrzeżny dopływ Bystrzycy. Całkowita długość rzeki wynosi 17,5 km i ponad 50 proc. jej długości znajduje się w granicach miasta Lublina. Za początek rzeki przyjmuje się źródła we wsi Motycz. Ujście rzeki znajduje się na terenie dzielnicy Tatary.
Na bazarze przy al. Tysiąclecia nurt Czechówki można oglądać przez przeszklony właz kanalizacyjny. Powstał w ramach projektu "Widok na Czechówkę". Pomysłodawcą instalacji był Ludomir Franczak, artysta-plastyk.
Po przesklepieniu Czechówki w latach 30-tych, kolejnym ciosem dla doliny rzeki była budowa trasy W-Z w PRL. Wtedy rzekę na odcinku prawie 3,5 km, poprowadzono betonowym korytem.
Dzisiaj zdecydowanie najciekawszym odcinkiem rzeki jest ten przy Tarasach Zamkowych. Niedawno powstał tam mural upamiętniający dawną dzielnicę żydowską. To kolaż stworzony na podstawie zdjęć Stefana Kiełszni, przedwojennego dokumentalisty i fotografa Lublina.
Korzystałam z materiałów zamieszczonych na stronie teatrnn.pl
Materiał promocyjny
Materiał promocyjny
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
Wszystkie komentarze