Sebastian Buczek na zajęcia z grafiki na studiach miał przygotować pracę na temat "Przed i po". Mógł to być rysunek, kolaż, rycina. On wymyślił płytę. Wykorzystał wtedy szklane krążki pokryte woskiem. Krzyczał do tuby gramofonu i obserwował, jak igła rzeźbi fale akustyczne. Później pracował na automatycznej nagrywarce. Nagrał dźwięk klarnetu. - Trzeba było rozgrzać szkło, zanurzyć w wosku, nieraz to pękało, ale jakość dźwięku była ciekawa - opowiada Buczek. To była jego pierwsza płyta.
Zajęcia, na które studenci musieli przygotować projekt, prowadził Wojciech Kucharczyk, właściciel niezależnej wytwórni muzycznej Mik. Musik. Niedługo potem na woskowej płycie wydał "Wabienie dziewic", czyli zapis wczesnych eksperymentów Buczka. - Miałem niedosyt, chciałem wytłoczyć płytę ze wszystkimi grudkami, żeby nie była taka czysta. Stwierdziłem, że jak mi się to uda, założę własną wytwórnię - opowiada Buczek. AltanovaPress, czyli niezależna wytwórnia płyt analogowych Sebastiana, działa w Lublinie od 2012 roku. Płyty nagrywa na maszynie z lat 60. przypominającej gramofon.
- Płyta może być z wosku, plastiku, szkła, czyli ze wszystkiego, co da się zarysować diamentem - tłumaczy. Najpierw Sebastian specjalną lampą nagrzewa krążek, z komputera odtwarza przygotowany dźwięk, ustawia jego poziom, włącza obroty maszyny i opuszcza igłę zakończoną diamentem. - To jest serce urządzenia. Igła drga i wycina rowek w krążku, to jest kształt dźwięku - opowiada Buczek. Potem odtwarza nagranie. Jeśli go nie zadowala, robi kolejną próbę. Tak schodzi mu godzina, dwie, nieraz cały dzień. Do tej pory Buczek nagrał około 500 płyt.
Do tłoczenia płyt stosuje nieoczywiste materiały: plastik, szkło, wosk. Wycina je na starej prasie do produkcji suwaków. - Musiałem ją przerobić, ale jest bardzo precyzyjna, dzięki niej można by uruchomić fabrykę płyt - opowiada. Raz na eksperymentalny festiwal w Niemczech Sebastian zrobił płyty z czekolady. Nagrał na nich swoje improwizacje na klarnecie. Wiózł je z Polski w lodówce turystycznej. Trochę się stopiły, powyginały się, ale udało się je odtworzyć. Na koniec połamał je i dał publiczności do spróbowania.
Przy ścianie w jego pokoju stoi też płyta o średnicy 67 cali (standardowe mają po 12 cali). Zrobiona jest z blachy aluminiowej, jest tu wszystko: klarnet, jazz, eksperymenty. Odtwarza ją na gramofonie w formie stolika. - Jest bardzo zniszczona, dźwięk ma słabą jakość, ale zanikający zapis, szum mogą być niepowtarzalne, zwłaszcza kiedy wszędzie mamy do czynienia z krystalicznie czystym dźwiękiem - stwierdza. Najbardziej jednak lubi nagrywać na wosku. Żółty krążek intensywnie pachnie, brudzi ręce.
Sebastian zawsze miał wosk pod ręką, jego dziadek był pszczelarzem. - To pierwotny materiał, ekologiczny. Tak były tworzone pierwsze płyty. Brat Piłsudskiego nagrał jedno z jego wystąpień właśnie na woskowych cylindrach - wyjaśnia Buczek. Jego zdaniem starożytni Grecy, gdyby tylko chcieli, też nagrywaliby płyty. Nie potrzebowali silnika, mogli to robić akustycznie. Wosk znali, potrzebny był tylko sam wynalazek nagrywarki. - Wbrew pozorom wosk jest trwałym materiałem, jakby był w skrzyni marmurowej czy kamiennej, to przetrwałby do naszych czasów. Fajnie byłoby teraz posłuchać wykładów Platona na gramofonie - stwierdza Buczek.
W dzieciństwie na gramofonie Sebastian słuchał jednak bajek, np. "Lata Muminków". - Płyta się nie zachowała, potraktowałem ją długopisem - wspomina. Na winylach miał też lekcje hiszpańskiego albo legendy szwedzkie. Nic z nich nie rozumiał. Wybierał je ze względu na dźwięk. Nie jest typowym fanem muzyki. Na płytach nagrywa nieoczywiste dźwięki: rozmywające się szumy, dużo klarnetu (kiedyś grał na tym instrumencie). Uważa, że muzyka wybacza więcej niż głos. - Czasem słyszę dźwięk i zastanawiam się, czy jest prawdziwy, czy to tylko nałożenie się fal, np. odległy bas, szum wiatru w uchylonych drzwiach, połączony ze skrzypnięciem. Trudno to opisać, słowa są strasznie kanciaste, jeśli o chodzi o dźwięk - twierdzi.
Wyjątkowe melodie usłyszał podczas wyprawy do Brazylii. Zapamiętał zwłaszcza dźwięki lasu deszczowego i cykady brzmiące jak z syntezatora. - W środku nocy wydawało mi się, że ktoś tnie drzewo piłą spalinową, a to ptak tak śpiewał. Inne brzmiały jak sprzęt elektroniczny - opowiada. Kiedy na stacji benzynowej w Boliwii usłyszał wróble, znów się zachwycił. - To było niesamowite, od razu poczułem się jak w domu, nawet nie wiemy, jak bardzo pewne dźwięki są z nami - mówi. Gdy był za granicą, brakowało mu ciszy. Potrafi ją znaleźć tylko w Polsce. Z wyjątkiem lata. - Jest piękny dzień, śpiewają ptaki, a tu koszą trawę za oknem i tak cały dzień, ludzie nie dbają o higienę dźwięku - stwierdza.
Sebastian ze swoimi nietypowymi płytami występuje na festiwalach muzyki eksperymentalnej na całym świecie. Na wszystkich towarzyszy mu Jan. Najwierniejszy współpracownik i też artysta. Ma twarz kolegi Sebastiana ze studiów. Ubrany jest w biały garnitur, nosi przeciwsłoneczne okulary i czarną perukę. Szkielet zrobiony jest drewna, reszta to silikon. To lalka o rozmiarach człowieka. - Kiedyś wymyśliłem, że stworzę zespół, który zrobi zawrotną karierę. Kiedy już byliby sławni na całym świecie, okazałoby się, że to manekiny. Pomysł był bardzo szalony - wspomina Buczek. Wtedy jeszcze nie wiedział o silikonach do odlewów twarzy. Użył gipsu. - Piotrek, mój kolega, który zgodził się użyczyć twarzy, trochę się nacierpiał. Gips spłynął za daleko, zaklinował się za szczęką, nie mogliśmy go ściągnąć, poza tym nie zabezpieczyliśmy dobrze rzęs - wylicza. Ostatecznie zrobił dwóch muzyków, pierwszego ukradziono na jednym z festiwali.
Zanim powstała AltanovaPress, Sebastian tłoczył płyty w Pogorzelcu, małej wsi niedaleko granicy białoruskiej i ukraińskiej. Stąd też nazwa jego płyty. "Pogorzelca" z muzyką na klarnet stworzył sam od początku do końca. To było zwieńczenie jego marzeń. Wytłoczył ją w polimerze o nazwie polikaprolakton. Płyta z tego materiału wygląda specyficznie: jest biała i ma nierówne krawędzie. Gdy wrzuci się ją do gorącej wody, staje się przezroczysta, lepi się ją jak plastelinę. Gdyby nie był artystą, zostałby inżynierem. W dzieciństwie budował samoloty, latawce, zaczytywał się w czasopiśmie "Młody Technik". Chciał skonstruować nigdy niepsujące się samochody, niezużywające paliw kopalnych. Na potrzeby wytwórni zrobił jednak ręczną nagrywarkę do winyli. Wszystkie elementy: suwnicę, wzmacniacz, głowicę wyciął z drewna.
Buczek wydaje przede wszystkim niekomercyjnych artystów konceptualnych. Jak choćby Zorkę Wollny, artystkę, która potraktowała opuszczoną fabrykę w Niemczech jak instrument muzyczny. W 22 egzemplarzach ukazał się też "Spacer po spiralnej grobli" Łukasza Jastrubczaka. Jest to dźwiękowy zapis podmuchów wiatru nagrany podczas spaceru artysty po słynnej pracy Roberta Smithsona w USA. Na pszczelim wosku w 100 egzemplarzach Sebastian nagrał też muzykę zespołu Boring Drug. To największy nakład, jaki udało się mu zrobić. Na więcej nie pozwala mu technika, jaką się posługuje. Nie ma artysty, którego nie chciałby wydać, może poza raperami.
Płyty, które wydaje, kupują głównie kolekcjonerzy. Kosztują od kilkudziesięciu do kilkuset złotych.
- Dzięki płycie Boring Drug szerzej zacząłem patrzeć na świat pod względem muzyki. "Wabienie dziewic" dało mi rozpoznawalność w środowisku. Mam nadzieję, że tej trzeciej, najważniejszej płyty w moim życiu jeszcze nie nagrałem - mówi Buczek.
Materiał promocyjny
Materiał promocyjny
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
Wszystkie komentarze