W całym kraju schrony na wypadek wojny pomieszczą około trzech procent ludności. W Niemczech 40 proc. a w Szwajcarii ponoć ochronę dostanie każdy mieszkaniec.
Schron pod Urzędem Wojewódzkim w Lublinie powstał w latach 50. ubiegłego wieku, kiedy budowane było południowe skrzydło budynku. To specjalna konstrukcja ukryta kilka metrów pod ziemią.
Schron właściwie nie jest wybudowany, ale zalany jednolitym płaszczem betonowym. Mimo tego nadal można w nim rozmawiać przez komórkę.
Fot. Jakub Orzechowski / Agencja Gazeta
Boom na schrony skończył się w latach 60. XX wieku. Po prostu były to inwestycje drogie, nieprzynoszące zysków, a przy tym tylko potencjalnie chroniące osoby tam się znajdujące. Mimo tego jeszcze w latach 80. zaczęto budować największy schron w Polsce. Jest to warszawskie metro. Niektóre stacje w momencie ataku są odcinane specjalnymi grodziami. Stają się schronami.
Schron pod lubelskim UW nie wygląda okazale. Przez to, że jest pod ziemią narażony jest na wilgoć. Co jakiś czas trzeba tam przeprowadzać prace remontowe. Sercem schronu są agregaty pompujące do środka świeże powietrze. Zasilane są prądem ze zwyczajnych sieci zewnętrznych.
Jeśli zasilanie zostanie odcięte, to przechodzi się na korby. Po prostu chwyta się na rączkę i kręcąc korbą pompuje powietrze.
Ważne jest też pomieszczenie gdzie przechowywana jest i pompowana woda.
Fot. Jakub Orzechowski / Agencja Gazeta
Strategiczne są też klapy wywietrzne. W momencie dotarcia fali uderzeniowej nadciśnienie je zamyka.
Jeśli gmach urzędu zostałby zrównany z ziemią, to jest też wyjście ewakuacyjne. "Szyjką" czyli około 10-metrowym tunelem wychodzi się na zewnątrz. Na pewno mieszkańcy na lubelskich osiedlach znają niewielkie, zakratowane budowle z daszkami. Obecność takiej konstrukcji wskazuje na to, że w pobliżu, najpewniej w bloku, jest schron.
Fot. Jakub Orzechowski / Agencja Gazeta
Teraz pytanie: Czy schron się sprawdzi na wypadek ataku? Zależy jakiego. Kiedy je budowano myślano o nalocie bombowym. Dziś jednak wojny prowadzi się zupełnie inaczej - atakami informatycznymi, impulsami elektromagnetycznymi i odcinaniem zasilania. W 2008 r. województwo zachodniopomorskie przeżyło blackout. Powalone drzewa pozrywały linie elektryczne i Szczecin przez kilka dni był bez prądu. To wystarczyło, żeby sparaliżować miasto. By uruchomić agregaty prądotwórcze potrzebne było paliwo. A przecież dystrybutory na stacjach działają na prąd.
Relikty z czasów zimnej wojny znajdziemy na najstarszych osiedlach robotniczych, m.in. na Bronowicach i Tatarach.
Zespół Osiedli Robotniczych "Bronowice" powstał w latach 50. Przy okazji wznoszenia bloków, pod budynkami powstawały schrony.
O takich samych pomieszczeniach pomyślano również na osiedlu ZOR Tatary, gdzie w latach 50. zamieszkali pracownicy Fabryki Samochodów Ciężarowych.
Spacerując po Bronowicach czy Tatarach łatwo domyślić się, pod którym blokiem znajduje się schron. Jak już pisaliśmy, zawsze obok takiego budynku znajdziemy niewielką budkę. To wywietrznik zapewniający wentylację w razie bombardowań. Jednocześnie jest wyjściem awaryjnym.
Nam udało się wejść do schronu przy ul. Puchacza 4. Część z takich pomieszczeń pełni dziś funkcję graciarni, gdzie trzymane są różnego rodzaju sprzęty. W tym na Bronowicach nic nie zmieniano od lat. Ostatnia modernizacja miała w nim miejsce w 1984 r.
Fot. Małgorzata Domagała / AG
Schron przy ul. Puchacza 4 to tzw. ukrycie. Ma 38 m kw powierzchni użytkowej i przewidziany został dla 44 osób. Powstał w 1953 r. Zabezpieczenie w wodę i żywność należało do obowiązków administratora bloku.
Do "ukrycia" przy Puchacza wchodzi się jak do zwykłej piwnicy. Ale od pozostałej części budynku oddzielają go dwie pary metalowych drzwi. Dostępu nie mają tam jednak mieszkańcy bloku, a jedynie administrator osiedla. Po przejściu przez drzwi, od razu możemy zapoznać się z powieszoną na ścianie instrukcją.
Zgodnie z instrukcją do "pomieszczenia schronowego" nie można było zabierać żadnych materiałów łatwopalnych, wybuchowych i cuchnących. W razie ataku, miejsca należało zajmować "sprawnie, bez tłoku i paniki". Trzeba było też maksymalnie ograniczyć ruchy w celu niepotrzebnego zużycia tlenu. Instrukcja przestrzegała też, by "zawsze pamiętać o właściwym zachowaniu się w stosunku do współtowarzyszy, których los złączył z wami w okresie zagrożenia". Palenie było zakazane.
Ukrycie wyposażone było w niemałych rozmiarów urządzenie filtrowentylacyjne. Są też dwa zbiorniki na wodę o pojemności 300 l., dwie toalety i umywalka. Na skromne wyposażenie składają się też drewniane ławki.
W Lublinie jest ponad 170 budowli ochronnych w tym 12 schronów i 160 ukryć, takich jak przy ul. Puchaczej na Bronowicach. Podobne znajduje się też m.in. w wybudowanej w latach 50 szkole podstawowej nr 10 przy ul. Kalinowszczyzna 70. Od lat jednak w pomieszczeniu tym urządzona jest szatnia. Jeszcze kilka lat temu można było dostać się do niego również z boiska, ale właz został już zasypany. Teraz do ukrycia da się wejść jedynie przez szkołę.
Materiał promocyjny
Materiał promocyjny
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
Wszystkie komentarze