Podstawowa zasada: zostawić tylko ślady butów, nie brać niczego, choćby było nie wiadomo jak cenne. - Nawet jakbyśmy znaleźli order virtuti militari, możemy mu się przyjrzeć, sfotografować, ale nigdy nie kradniemy. Tym urbex różni się od szabrowników - mówi Lena, studentka germanistyki, 21 lat.
Urban exploration (często skracane do urbex) to nowy rodzaj turystyki. Polega na odwiedzaniu opuszczonych i zapomnianych miejsc, do których wejście często jest zabronione. Im obiekt trudniej dostępny, tym lepiej - większy sukces, jeśli się uda.
Eksploratorów interesują opuszczone fabryki, uzdrowiska, gazownie, elektrownie, kopalnie, tunele, bunkry czy prywatne domy. Podstawa to latarka i dobre buty. W bardzo zakurzonych miejscach przydają się też maseczki chirurgiczne na twarz. Niektórzy zabierają ze sobą maski przeciwgazowe, ale te do zwiedzania się nie nadają. Są tylko po to, by zrobić sobie w nich fajne zdjęcia.
Lena w grupie Urbex Lublin jest od niedawna. O sobie mówi, że jest typem "nołlajfa". - Moje życie to komputer, książki i fotografia. Jestem przeciwieństwem tych dziewczyn, które co piątek idą do klubu, robią sześciotonową tapetę, wkładają kiecki w panterki, czy cokolwiek jest teraz modne, i huzia, do Shine, Live czy innej budy tanecznej. Noszę glany, kocham czerń i ciężką muzykę. Jak na dziewczynę urbex to dość ekscentryczne zajęcie.
Lena za sobą ma dopiero kilka wypraw. - Do Urbex trafiłam przypadkiem, przez Facebooka. Polubiłam stronę i pomyślałam: Boże! Jakie to piękne. Opuszczone miejsca to prawdziwe perełki, mają w sobie coś, urok, tajemnicę. Nowoczesnych budynków, bez duszy, nie lubię.
Urbex Lublin
Ania, 24 lat, studentka psychologii: - Na studiach poznałam chłopaka, który również lubił opuszczone miejsca, i z nim udało mi się zwiedzić ich całkiem sporo, w różnych częściach Polski. Po roku jednak kontakt nam się urwał. Sama zwiedziłam może z dwa miejsca. Wolę chodzić z kimś, czuję się wtedy bezpieczniej. Ta druga osoba, czy grupa osób, zawsze może pomóc przejść, gdy warunki są trudniejsze, czy, jeśli obiekt jest duży, pomóc trafić do wyjścia, bo ja mam słabą orientację w terenie. Zresztą w grupie są większe emocje. Gdy nie miałam z kim chodzić na urbex, zaczęłam czuć niedosyt. Szukałam w internecie informacji o jakichś grupach tematycznych, kontaktu z ludźmi, którzy mają podobne do moich zainteresowania. Znalazłam na Facebooku stronę o lubelskim Urbeksie i napisałam do administratora. Długo nie musiałam czekać, już po paru dniach uczestniczyłam w pierwszym grupowym wyjściu.
Urbex Lublin
Facebookowy profil Urbex Lublin założył Kamil, 25-letni elektronik. Grupa liczy na stałe sześć osób, reszta w wyprawach bierze udział sporadycznie. Cel: zwiedzić wszystkie opuszczone miejsca w województwie. Wyszukują je przeróżnie: w internecie, pytając ludzi...
Kamil: - Jedni jeżdżą na rowerze, inni grają w piłkę, a my wchodzimy tam, gdzie nie wolno. U mnie zaczęło się to ze trzy lata temu. Zostałem tym zarażony przez pewną przyjaciółkę. Kontakt z tamtą osobą zakończyłem, ale została mi zajawka na Urbex.
Urbex Lublin
Na profilu Urbex Lublin prezentowane są opuszczone miejsca uwiecznione na zdjęciach. Bo ruiny to dla nich świetne plenery fotograficzne. Niektórzy kręcą też filmy. - Urbex robię dla adrenaliny, żeby fajnie spędzić czas. I dla zdjęć - przyznaje Łukasz, 23 lata, student socjologii. Na początku eksplorował ruiny głównie na Śląsku. Rok temu przyjechał na studia do Lublina. Za sobą ma ponad 100 wypraw. Zwiedza od dwóch lat. Założył stowarzyszenie Stalkerzy (pod tą samą nazwą facebookowy profil ze zdjęciami), którego celem jest odkrywanie opuszczonych miejsc.
Urbex Lublin
Nazwa nawiązuje do gry komputerowej, zainspirowanej historią Czarnobyla. - Ktoś kiedyś zadał mi pytanie, czy nie kojarzy się ze stalkingiem. I tak nie, i nie. My nie szpiegujemy ludzi. My prześladujemy budynki. Bo to jest nasza pasja.
Sprzęt powoduje, że urbex wcale nie jest najtańszym hobby. Kamil zamierza wymienić swój stary aparat. Na nowy sprzęt chce przeznaczyć jakieś 3,5 tys. zł. - Amatorską lustrzankę zajadę w cztery lata, a taka z wyższej półki przetrwa dłużej.
Drugim wydatkiem jest benzyna. Eksploratorzy nie ograniczają się jedynie do Lublina. Często wyjeżdżają kilkaset kilometrów dalej. - Jak wiem, że będzie konkret - porządny urbex, a nie gołe ściany, to chętnie jadę. Co to jest porządny urbex?
Urbex Lublin
Kamil ma za sobą jakieś 120 miejsc. Ruiny częściej zwiedza w nocy, bo w dzień pracuje - od godz. 9 do 20 jako sprzedawca. Poza tym, jak twierdzi, w nocy jest większa adrenalina. - Chociaż przy każdym nowym budynku ona jest. Bo odkrywam coś ciekawego, nieznanego. Może to też chęć udowodnienia sobie czegoś, albo pokazania komuś, że da się wejść. Zawsze mam parcie, by zrobić to za wszelką cenę.
Pierwsza wyprawa Kamila: rzeźnia w Lublinie. - Emocje, jakie mi wtedy towarzyszyły? Nie dostać od dresów. Poza tym lekki strach i oczywiście adrenalina.
Urbex Lublin
Rzeźnia była jednym z najnowocześniejszych zakładów przemysłowych przedwojennego Lublina. Niszczeje od ponad 10 lat. Nie ma okien ani drzwi, elewacja jest odrapana, a wokół nie brakuje gruzu. Podobnych miejsc na terenie Lublina jest więcej.
Co warto jeszcze zwiedzić w Lublinie? - Dla mnie dawną garbarnię, ale nie polecam, bo pies pilnuje - mówi Kamil. - My wchodziliśmy 'na bezczelnego', czyli główną bramą, podczas pracy wszystkich firm dookoła. Im bardziej cię widać, tym mniej cię widać. Stosując tę zasadę, zwiedziłem kilka obiektów. We wnętrzu można znaleźć jeszcze sporo pozostałości po dawnym zakładzie. Podobnie jak w drożdżowni. To były zakłady zatrudniające po kilkadziesiąt i więcej ludzi. Zamiast budować kolejne galerie, mogliby z powrotem uruchomić te fabryki, bo teraz Lublin jest nastawiony na sprzedaż, tylko gdzie znajdować kasę na zakupy, kiedy wszystkie duże fabryki upadły?
Ania: - Moi bliscy nie są przychylnie nastawieni do tego, co robię. Ciągle słyszę, że to niebezpieczne, że takie budynki mogą się zawalić, żebym lepiej poszukała sobie innego hobby. Moi znajomi albo dziwią się, jak takie coś może mnie kręcić, albo podziwiają za odwagę. Większość z nich, gdy dowiaduje się, że chodzę po ruinach, robi wielkie oczy. Sama wiem, że urbex jest niebezpieczny, ale cóż. O to w tym właśnie chodzi. Lubię ten dreszczyk emocji.
Kamil: - Jest kilka źródeł ryzyka. Zawaleń budynków nie bardzo się boję, chociaż czasem tynk się posypie. Czynnik ludzki jest większym zagrożeniem. Po pierwsze cieć. Ale gorszy od niego jest pies. Bo cieciowi można uciec, psu nie bardzo.
Lena: - Poza tym tak zwani "dobrzy sąsiedzi", czyli starsze panie, które patrzą za okno jak w telewizor i pod ręką mają telefon z wykręconym numerem na policję. Dzwonią, jak tylko ktoś zaczyna się kręcić.
Na Łukasza, kiedy zwiedzał pozostałości fabryki papieru w Kaletach na Śląsku, policję nasłali złomiarze. W ten sposób strzegli swojego źródła dochodu. Obyło się bez mandatu. Funkcjonariusze poprosili jedynie, by opuścił zakład.
Ryzykowne mogą być też niespodzianki we wnętrzach. Jeden z budynków w Lublinie, który zwiedzał Kamil, okazał się wysypiskiem odpadów medycznych: - Całe te badziewia z gabinetów lekarskich - jak igły, gaziki, rękawiczki - leżały pod nogami. Trzeba było bardzo uważać i nie daj Boże się przewrócić, bo mogło być różnie.
Na facebookowym profilu Urbex Lublin widnieje zasada: 'Lokalizacji nie podajemy i prosimy o nie podawanie ich w komentarzach bo zostaną one usunięte'.
Kamil: - Jakieś półtora miesiąca temu dałem na stronę pewien młyn. Byliśmy tam kilka dni temu i zastaliśmy to miejsce po dewastacji. Dlatego jeśli ktoś napisze w komentarzu, że obiekt jest tu i tu, od razu usuwam. Po prostu żeby te miejsca chronić. Gdzie jest taka rzeźnia, wie każdy, ale zwiedzamy mnóstwo domów prywatnych, gdzie trudno trafić, i nie zamierzamy tego nikomu ułatwiać.
Lena: - Takie opuszczone miejsca i tak są zazwyczaj pełne flaszek, bazgrołów. No chyba że mają opinię, że są nawiedzone. Jak pewien dom w Lublinie. Ten jest czyściutki, ludzie go omijają, bo krąży legenda, że w nim straszy.
Jest jeszcze jeden powód, dlaczego eksploratorzy nie piszą w internecie adresów. - Na pewno nie podam lokalizacji pewnej opuszczonej jednostki wojskowej, bo tam znaleźliśmy granat. Przypadkowo mogliśmy go zdetonować, ale na szczęście nic się nie stało.
Miejscy eksploratorzy mają swoje mekki. W USA to Detroit, w Warszawie: gazownia na Woli i pilnie strzeżony budynek ambasady rosyjskiej. Również Czarnobyl i budowane dla pracowników elektrowni miasto Prypeć. Tam niebawem chce pojechać Lena. Może się jej uda w listopadzie.
Lena: - Nie mam żadnych wyrzutów sumienia, że wchodzę gdzieś nielegalnie. Nie kradniemy, nie demolujemy, mamy szacunek do tych miejsc.
Ania: - Jeśli miejsce jest ogólnodostępne, nie mam oporów moralnych. Wchodzę, zwiedzam, robię zdjęcia i wychodzę. Jeśli budynek jest zabity deskami, nie włamałabym się do niego, choć gdyby ktoś inny zdjął te deski, weszłabym za nim, bo ciekawość by zwyciężyła.
Kamil: - Wyrzuty sumienia mam bardzo rzadko. W zasadzie tylko jeśli nie uda się wejść do budynku lub zostaniemy namierzeni przez ochronę lub tubylców. Albo gdy zwiedzamy coś na szybko, albo w nocy i nie da zrobić się dobrych zdjęć. Wtedy czuję, że muszę tam wrócić.
Tekst ukazał się w "Magazynie Lubelskim" Gazety Wyborczej 12.09.2014 r.
Materiał promocyjny
Materiał promocyjny
Materiał promocyjny
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
Wszystkie komentarze