- To kolekcja unikalna pod wieloma względami. Pokazuje Podzamcze, czyli obszar, który nas szczególnie interesuje, o którym od wielu lat zbieramy materiały. I co jest istotne - pokazuje to miejsce zarówno na początku II wojny światowej, jak i to co zostało z niego pod koniec okupacji - o zbiorze mówiła Joanna Zętar z Ośrodka Brama Grodzka-Teatr NN.
Na zdjęciu: targ pomiędzy ul. Lubartowską a Świętoduską. W tle widoczny budynek dawnych jatek (obecnie parterowy).
Wiosną 2017 r. ośrodek zaprezentował zdjęcia, które nieco wcześniej pozyskał od jednej z prywatnych osób. Mówiąc precyzyjnie - Bramie Grodzkiej zdjęcia zostały wypożyczone do zdygitalizowania, po czym wróciły do właściciela.
Na zdjęciu nieistniejący już budynek na rogu ul. Szerokiej i Zamkowej (dziś w jego miejscu stoi pomnik "Zaporczyków"). Widać na nim balkony bez balustrad, które Żydzi demontowali na polecenie Niemców.
Chodzi o 130 fotografii. Kolekcjoner chce pozostać anonimowy. Zdjęcia latami skupował na aukcjach internetowych, głównie Europy Zachodniej, gdzie figurowały jako kadry przedstawiające dzielnicę żydowską w Lublinie. - Zakupienie takich zdjęć wcale nie jest łatwe, bo jest na nie dużo chętnych - wyjaśniał Marcin Fedorowicz z Ośrodka. - Większość zdjęć to zdjęcia wręcz towarzyskie, turystyczne. Tylko kontekst jest nieco odmienny od zdjęć turystycznych. Niemieccy żołnierze fotografowali dzielnicę żydowską jako coś egzotycznego.
Na fotografiach widzimy różne fragmenty Lublina: Stare Miasto, Krakowskie Przedmieście, Wieniawę. Jednak większość przedstawia nieistniejącą już obecnie dzielnicę żydowską na Podzamczu, w tym najważniejszą dla dzielnicy ulicę Szeroką i najbiedniejszą w tym rejonie Lublina - Jateczną, przy której stała Wielka Synagoga. Fedorowicz zwraca uwagę, że paradoksem jest to, iż w zasadzie widoki tych ulic i znajdujących się przy nich obiektów znamy dzięki żołnierzom niemieckim, ponieważ przed wojną polscy fotografowie rzadko zapuszczali się w te zakątki.
Na zdjęciu hala targowa, dzisiejszy sklep "Bazar" przy al. Tysiąclecia.
Co konkretnie wnoszą zdjęcia? Jedno z nich przedstawia ul. Grodzką i stojące na niej ogrodzenie getta, które stało zaledwie przez kilka miesięcy. Ułatwia więc wytyczenie granic getta. - Dlatego to zdjęcie jest tak cenne - mówił Fedorowicz. Fotografie nie są jednolitym zbiorem. Nie zostały wykonane przez jedną osobę. Nie jest nawet pewne, czy faktycznie wszystkie pochodzą z Lublina. Wiadomo jednak, że robione były w różnym czasie. Niektóre na samym początku okupacji, inne już w trakcie likwidacji dzielnicy żydowskiej.
Ulica Szeroka. Opustoszała, już bez mieszkańców. Przed kamienicami stoją konne wozy. Na polecenie Niemców wywożone były nimi wszelkie wartościowe elementy architektury, jak ramy okien, które można było jeszcze do czegoś wykorzystać. Budynki były w ten sposób czyszczone przed ich wyburzeniem.
Nie wiadomo też kim były osoby sprzedające na aukcjach fotografie: czy potomkami niemieckich żołnierzy, którzy je zrobili czy po prostu handlarzami tego typu pamiątek. Ośrodek Brama Grodzka przygotował też specjalną stronę internetową, na której można oglądać całą kolekcję. Znajduje się pod adresem teatrnn.pl/zdjeciawojenne
Na zdjęciu: ulica Lubartowska i nieistniejąca już balustrada mostu żelaznego nad Czechówką. Przesklepianie rzeki zostało ukończone w 1940 r.
Co roku Ośrodek "Brama Grodzka - Teatr NN" organizuje akcję "Listy do Henia". Jej celem jest ukazanie lublinianom zagłady lubelskich Żydów na przykładzie losów jednego dziecka.
W momencie wybuchu II wojny Henio Żytomirski miał sześć lat. Zachował się jego album rodzinny, który opowiada życie Henia do czasu Zagłady. W 1941 r. wraz z rodzicami musiał przenieść się z zamieszkiwanej dotąd kamienicy przy ulicy Szewskiej 3 do getta na ulicę Kowalską 11. Zginął w Zagładzie.
Mieszkańcy Lublina piszą listy adresowane do Henia Żytomirskiego.
Na zdjęciu: niemieccy żołnierze na placu po Farze.
Na zdjęciu: ulica Krawiecka. Nie ma na nim żadnych mieszkańców co oznacza, że najprawdopodobniej zrobione zostało po likwidacji getta.
Na zdjęciu prawdopodobnie ul. Jateczna. Po lewej stronie widać fragment Wielkiej Synagog
Materiał promocyjny
Materiał promocyjny
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
Wszystkie komentarze